Ням гарагт Казахстанчууд ерөнхийлөгчийн ээлжит бус сонгуульд саналаа өглөө. Тус улсын одоогийн ерөнхийлөгч, 69 настай Касым-Жомарт Токаев болон бусад таван нэр дэвшигчид өрсөлдөж байна. Шинжээчдийн үзэж байгаагаар Токаев өөрийн эрх мэдлээ ийнхүү хууль ёсны болгохыг зорьж байна.
Төрийн тэргүүний төлөө зургаан нэр дэвшигч өрсөлдөж байгаагийн дотор хоёр эмэгтэй анх удаагаа өрсөлдөж байна. Токаеваас гадна Астана хотын мәслихат (орон нутгийн хууль тогтоох байгууллага)-ын депутат Каракат Абден, Үндэсний социал демократ намын (ҮСДП) төлөөлөгч Нурлан Ауесбаев, Казахстаны тариаланчдын холбооны тэргүүн Жигули Дайрабаев, үйлдвэрчний эвлэлээс нэр дэвшсэн эдийн засгийн онолч Мейрам Кажыкен, хүний эрхийн төлөө тэмцэгч Салтанат Турсынбекова нар нэр дэвшин өрсөлдөж байгаа юм.
Токаевын өрсөлдөгчид сонгогчдын дунд төдийлөн танигдаагүй бөгөөд сонгууль болохоос хоёрхон сарын өмнө бүртгүүлсэн байна.
"Өмнөх сонгуулийн нэгэн адил энэ удаагийн Ерөнхийлөгчийн сонгуульд улс төрийн олон ургальч үзэл байхгүй, сөрөг хүчний аль ч нам, улмаар тэдний нэр дэвшигчид бүртгүүлэхийг зөвшөөрөөгүй" гэж Human Rights Watch байгууллагын Төв Азийн ахлах судлаач Мира Ритман хэлэв.
Хуулиар бол Казахстаны ерөнхийлөгчийн сонгуульд казах хэл мэддэг, төрийн албанд таван жил ажилласан туршлагатай, сүүлийн 15 жил Казахстанд амьдарсан хүн л нэр дэвших боломжтой.
Казахстанчууд сонгуульд хэр идэвхтэй оролцож байгаа нь ард түмний эрх мэдэлд итгэх итгэлийг харуулах тул ирцийн бодит хувийг хянах нь хамгийн чухал гэж үзэж байна. Нийтдээ 12 сая орчим Казахстанчууд санал өгөх эрхтэй.
Токаевын жинхэнэ өрсөлдөгчид гарч ирэх эсвэл тус улсад эсэргүүцлийн хөдөлгөөн өрнөхөөс өмнө ялалтаа баталгаажуулахын тулд ээожит бус сонгуулийг эрт зарласан гэж үзэж байна.
Касым-Жомарт Токаев орчин үеийн, бие даасан удирдагчийн нэр хүндийг бий болгохыг хичээж байна. Энэ зурган дээр тэрээр ЕХ-ны гадаад бодлогын тэргүүн Жозеп Боррелтэй хамт байна.
Токаевын ээлжит бус сонгуулийг зарлах шийдвэр нь энэ оны есдүгээр сард болсон бүх нийтийн санал асуулгын дараа гарсан бөгөөд олон шинжээч үүнийг "ерөнхийлөгчийн сонгуулийн сургуулилт" гэж нэрлэж байсан юм. Ард нийтийн санал асуулгаар Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудлыг баталсан.
Казахстаны Үндсэн хуулинд Ерөнхийлөгч зөвхөн нэг удаа долоон жилийн хугацаатай сонгогдож байхаар заасан. Хэрэв Токаев ялалт байгуулбал 2029 он хүртэл ерөнхийлөгчийн албыг хаших болно.
Хэрэв Ерөнхийлөгчөөр сонгогдвол Токаев энэ хугацаанд улс төр, эдийн засгийн томоохон шинэчлэл хийж, цалин, тэтгэвэр тэтгэмжийг нэмэгдүүлж, шүүхийн тогтолцоог хүмүүнлэг болгоно гэж амлаж байна. Гэхдээ тэрбээр тодорхой үйл ажиллагааны төлөвлөгөөгөө хараахан танилцуулаагүй байна.
Эх сурвалж: ВВС