Захиалгаар хууль баталж байгаад нутаг орныг нь иргэдээс нь дээрэмдэж, харийханд зарах бодлогоо "цар тахал" нэрээр хэрэгжүүлэх нь л дээ. Засгийн газраас УИХ-д өргөн мэдүүлсэн "Цар тахлын үеийн эдийн засгийн сэргэлтийг эрчимжүүлэх тухай" хуулийн төсөлд Үндэсний аюулгүй байдалд нөлөөлөх маш ноцтой заалтууд оржээ. Ялангуяа уул уурхайн лицензүүдийг нэмнэ. Бүр тусгай хамгаалалтай газар , хилийн зурваст ч Засгийн газар дур мэдэн лиценз олгоно. Ингэхдээ орон нутаг буюу засаг дарга, ИТХ-аас зөвшөөрөл авахгүй байх тухай заажээ. Маш ноцтой заалтуудыг дурдвал: - Ашигт малтмалын лицензийг хялбаршуулсан журмаар цахимаар олгоно.
- Тусгай хамгаалалттай газар нутаг болон хилийн бусэд ашигт малтмал,газрын тос олборлох зөвшөөрлийг Засгийн газар өргөн мэдүүлснээр шийдвэрлэнэ- Ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл олгох,сунгахад орон нутгийн Засаг дарга, ИТХ-аас санал,дүгнэлт авахгүй - Хяналт шалгалт хийхгүй- Аймаг,сум, дүүргийн Засаг дарга нар, ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл олгох, сунгахад ...бичиг баримт,төлбөр хураамж шаардахгүй түргэн шуурхай олгоно- Эмийн найрлаганд ордог мансууруулах төрлийн ургамлыг экспортонд гаргах зорилгоор хамгаалалттай бүсэд тарьж ургуулах зөвшөөрлийг Засгийн газар олгоно- Монгол Улсад байрладаг гадаадын татвар төлөгчийг 2022 оноос эхний гурван жил 100 хувь, дараагийн гурван жил 50 хувь орлогын албан татвараас чөлөөлнө.
- Аялал жуулчлалыг дэмжих зорилгоор...аргал хонь,янгир ямаа, идлэг шонхор агнах зөвшөөрлийг Засгийн газар хоёр дахин нэмэгдүүлнэ
- Казиногийн үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийг Засгийн газар 10 жилийн хугацаагаар олгоно
- Тааварт бооцоот тоглоом эрхлэх зөвшөөрлийг гурван жилийн хугацаагаар олгоно гэсэн заалтууд байна.Covid-19 цар тахлаар бамбай хийж, эдийн засгийг сэргээх нэрийн дор маш ноцтой асуудлуудыг хуульчлахаар шургуулжээ. Манай ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлүүдийн ихэнхи нь Хятад болон гадаад, дотоодын ченжүүдийн гарт орж ”цүнхний наймаагаар”дамжин гадаадын хөрөнгийн бирж дээр барьцаалагдаж,зарагдаж байна. Гадаадын хөрөнгө оруулалттай компаниуд уул уурхай экспортын 90 хувийг гаргаж тэд ашгийн 90 хувийг авч байгаа. Тухайлбал: 2020 онд Монгол улсаас экспортолсон уул уурхайн бүтээгдэхүүний борлуулалтын орлого 19.5 их наяд төгрөг болсон ч улс болон орон нутгийн төсөвт ердөө 2.5 их наяд төгрөг л оржээ.
Экспортын орлогын ихэнх ашиг 17.0 их наяд төгрөг гадаад, дотоодын уурхайн компанийн эздийн халаасанд орж байна. Нэгэнт олгогдсон 2700 гаруй тусгай зөвшөөрөлтэй уул уурхайгаас ашиг авч чадахгүй, хяналтаа алдсан байж , цар тахлыг далимдуулж дахин замбараагүй тусгай зөвшөөрөл нэмж олгох нь нүүдэлчин малчид мөхөх аюулд хүргэнэ. Өнөөдөр Монгол орны нийт газар нутгийн 80 хувь цөлжсөн, усны нөөцөөр “үнэмлэхүй хомсдолтой” 24 орны нэг, жилдээ 1383 гаруй булаг, шанд, нуур цөөрөм ширгэж,ган зудын гамшигт өртөж байгааг МАН-ын дарга, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ ингэхэд мэдэж байна уу? Монголын төрөөс шинжлэх ухааны ямарч үндэслэлгүйгээр, газар нутгийнхаа 60 хувьд нь хүргэж лицензийг ямар ч шалгуургүй, сонгон шалгаруулалтын комисс гэгч таван этгээдийн зөвшөөрлөөр өгөх нь хэний захиалга вэ?
Сэтгүүлч Б.Отгон
