Хийн аварга том биетүүд бол манай орчлон ертөнцийн хамгийн нууцлагын нэг юм. Тухайбал, Бархасбадь, Санчир зэрэг гараг нь гол төлөв устөрөгч, гелиээс бүрддэг. Гэвч ийм аварга биетүүд яг хэрхэн үүсч, хөгждөг нь тодорхойгүй хэвээр байв. Харин одоо АНУ-ын одон орон судлаачид хийн аварга гарагууд төрөх үйл явцыг ажиглаж, шинэ нээлт хийсэн байна.
Судалгааг дэлхийн хамгийн хүчирхэг телескопуудын нэг болох "Их Кеплер" дурангаар хийжээ. Одон орон судлаачид дэлхийгээс 500 гэрлийн жилийн зайд орших одны системийг ажиглаж байх явцдаа энэ системээс дөнгөж бүрэлдэж буй болж байгаа хоёр залуу гаригийг илрүүлжээ.
Хийн аваргууд төрөх үйл явцыг судлахад ашигладаг гол арга бол дамжин өнгөрөх ажиглалт юм. Транзит гэдэг нь тухайн гараг өөрийг нь гэрэлтүүлж буй одныхоо урдуур өнгөрөхийг хэлнэ. Энэ шилжилтийн явцад түүний гэрлийн өөрчлөлтөөр гарагийн хэмжээ, найрлагын талаар дүгнэлт хийж болдог.
Одон орон судлаачид эдгээр залуу хийн аварга том биетүүд хуримтлагдах шатандаа байгааг олж мэдсэн бөгөөд тэд жин, хэмжээгээ нэмэгдүүлэхийн тулд хүрээлэн буй материалыг "иддэг". Энэ нь гаригийн таталцлын нөлөөгөөр хүрээлэн буй хий, тоосыг татдагтай холбоотой юм.
Эдгээр аварга биетүүд мөн маш хазгай тойрог замд оршдог нь тогтоогдсон бөгөөд энэ нь тэднийг төрөлх системээс нь шахаж, галактикийн чөлөөт хөвөгч гараг болгох боломжтой гэсэн үг юм.
Энэхүү нээлт нь сансар огторгуйд гараг бүрэлдэх тухай ойлголтод чухал ач холбогдолтой юм. Энэ нь хийн аварга том биетүүд хий, тоосны хуримтлалаас үүсдэг гэсэн онолыг баталж, эдгээр үйл явцын динамикийг судлах боломжийг олгож байна.
Нэмж дурдахад, энэхүү нээлт нь нарны аймгийн гаднах гарагууд хэрхэн үүсдэгийг илүү сайн ойлгоход тусална. Олон тооны экзопланетууд аль хэдийн нээгдсэн бөгөөд тэдгээрийн үүсэх үйл явцыг судлах нь орчлон ертөнцөд амьдрах боломжийн талаар үнэ цэнэтэй мэдээллийг өгөх болно.
Иймд хийн аварга биетүүд хэрхэн төрдөгийг анх харсан АНУ-ын одон орон судлаачдын нээлт нь гараг бүрэлдэх үйл явцын талаарх бидний ойлголтод чухал алхам болж, одон орон, сансар судлалд шинэ нээлтүүдийг хийж магадгүй юм.
Эх сурвалж: stroka24.ru