Жил бүрийн тавдугаар сарын 1-ний өдөрт багтаж Засгийн газраас ирэх оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, макро эдийн засгийн гол үзүүлэлтүүд ямар байх вэ гэдэг төсөөллийг танилцуулдаг. Энэ дагуу өчигдөр Засгийн газрын хуралдаанаар 2024 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, 2025-2026 оны төсвийн төсөөллийн тухай хуулийн төслийг хэлэлцээд УИХ-д өргөн мэдүүлэхээр болов.
Сангийн сайд Б.Жавхлан өргөн мэдүүлэхэд бэлэн болсон төслүүдийн үзүүлэлтүүдээс өчигдөр дуулгав. Төсвийн хүрээний мэдэгдлийг Сангийн яам, Эдийн засгийн хөгжлийн яам хийдэг гэж тэрбээр тодотгосон. Тэгвэл Б.Жавхлан, Ч.Хүрэлбаатар нараар удирдуулж буй хоёр яам ирэх онд инфляц буюу үнийн өсөлтийг 8 хувьд барина гэж том дуугарлаа.
Том гэж тодотгож буй нь учиртай. Яагаад гэхээр 2021 оны 4 дүгээр сараас эхлэн эрчимжсэн инфляцын өсөлтийн үзүүлэлт 2022 оны гуравдугаар сараас энэ оны гуравдугаар сар хүртэлх бүтэн нэг жилийн хугацаанд хэдий хэмжээгээр буурсан нь дараах хүснэгтээс харагдаж байна.
Жилийн өмнөх гуравдугаар сард инфляц улсын хэмжээнд 14.40 хувь байсан бол өнгөрсөн гуравдугаар сарын байдлаар 12.20 хувьтай байна. Ерөнхийдөө буурч байгаа ч аажуу байгааг статистикаас харж болно. Хэдийгээр ҮСХ-ны үзүүлэлтээр статистик ийнхүү аажмаар буурч байгаа ч хэрэглэгчид, худалдан авагчдын хувьд үнийн өсөлтийн өмнө хүчин мөхөсдөж буйг дурдахад илүүц болохгүй биз ээ.
Одоо байгаа инфляцын үзүүлэлтээс гадна, эдийн засагчид, шинжээчид инфляцын талаар ямар хүлээлттэй байгааг авч үзье. Монголбанкнаас 27 эдийн засагчийг хамруулсан судалгаа хийсэн байсан. Тэдгээр эдийн засагчдын хувьд олонх нь инфляц цаашид буурна гэдэг дээр санал нэгдсэн байна. Гэхдээ энэ оны эцэст 11.4 хувь байна гэж таамаглажээ.
Тэгэхээр энэ оны сүүл буюу шинэ жил гээд нийтээрээ хэрэглээгээ өсгөдөг, худалдан авалтаа эрс нэмэгдүүлдэг үед инфляц хоёр оронтой тоог давсан хэвээрээ байх төлөвтэй. Цаашлаад он гарангуут сар шинийн баярын худалдан авалт гээд эрэлт үргэлжлэн өсөх цикл хүлээж байна. Мөн гадаад, дотоод орчны тогтмол яригдаж буй эрсдэлүүд байгаа.
Ийм нөхцөлд Б.Жавхлан сайдын хэлээд байгаачлан ирэх онд инфляцыг 8 хувьд барих зорилт биелэх болов уу.
Энэ онд төрөөс баримтлах мөнгөний бодлогод, геополитикийн зөрчилдөөн, түүнийг дагасан хориг арга хэмжээ нь тодорхой бус байдлыг нэмэгдүүлж, шинэ эрсдэлүүдийг бий болгосон тул энэ онд дэлхийн эдийн засгийн өсөлт саарч, бүрэн сэргээгүй байсан нийлүүлэлтийн сүлжээ доголдсоноор хүнс, эрчим хүчний үнэ хурдтай өсөж, олон улсад инфляц огцом нэмэгдсэн.
Цаашид инфляц буурч, дэлхийн эдийн засаг тогтворжиход 1-2 жил шаардагдана гэж олон улсын байгууллагууд дүгнэж байна. Гадаад эдийн засгийн орчинд эрсдэл нэмэгдсэн, худалдааны гол түнш орнуудын нөхцөл, байдал тодорхой бус байгаа нь манай валютын орох урсгал буурах, эдийн засгийн өсөлт саарах, инфляц одоогийн түвшний орчимд хадгалагдах зэрэг нөхцөл, байдал ирэх онд үргэлжлэх эрсдэлийг дагуулж байгаа талаар дурдсан байсан. Хэдийгээр БНХАУ ковидын эсрэг хязгаарлалтаа сулруулсан ч эрсдэл байсаар байгааг санах хэрэгтэй.
Б.МӨНХ