2006-2007 онд Байгаль орчны сайдаар ажиллаж байсан И.Эрдэнэбаатарын хүү Э.Батзаяагийн “Батуконстракшн” ХХК-д холбогдох шийдвэр 2021.10.28-ны өдөр Швейцарын Танхимын дэргэдэх Арбитрын байгууллагаас гарчээ.
Э.Батзаяагийн “Батуконстракшн” компанийг 2016 онд “Герман Монгол пропертийз” компанитай байгуулсан гэрээний үүргээ шударгаар гүйцэтгэж, төслийг үргэлжлүүлэн дуусгах, үл хөдлөх эд хөрөнгийн эрхийг бүртгүүлэх. төслийн бичиг баримтуудын эх хувийн хуулбарыг нэхэмжлэгч компани болон Монгол улсын холбогдох эрх бүхий байгууллагад гаргаж өгөх, арбитрын зардлын 50 хувийг гаргахыг тус тус үүрэг болгосон байна. Энэхүү шийдвэрийг албадан гүйцэтгэх захирамж манай Баянзүрх дүүргийн Иргэний хэргийн анхан шатны шүүхээс гарч, шүүхийн гүйцэтгэх хуудас бичигдсэн ч “Батуконстракшн” ХХК өнөөдрийг болтол биелүүлээгүй байна. Олон улсын Арбитрын байгууллагын шийдвэр эцсийнх бөгөөд талуудын хувьд заавал биелүүлэх хүчинтэй байдаг ч Монголын сайд асаны хүүд энэ хамаагүй. Бүр өөрийн улсын шүүхээр нь албадан биелүүлэх шийдвэр гарсан мөртлөө хууль үйлчилдэггүй байдал Германчуудын гайхашийг барах болжээ. Үүний өмнө юу болсныг товч дурьдвал:
Байгаль орчны сайд асан И.Эрдэнэбаатарын хүү Э.Батзаяа нь 2008 онд өөрийн “Батуконстракшн” компаний нэр дээр Богдхан уулын Дархан цаазат газар Зайсангийн аманд 0,5 га газар авчээ. Үндсэн хуулийн цэцийн зүүн урд талд байрлах газар дээрээ Германы хөрөнгө оруулагчаас 10 орчим тэрбум төгрөг гаргуулан “Герман Монгол пропертийз” хамтарсан компани байгуулж 22 давхар 2 ширхэг орон сууцны барилга эхлүүлсэн. Э. Батзаяагийн “Батуконстракшн” ХХК барилгад хөрөнгө оруулаагүй зөвхөн газраа ашиглуулсны төлөө “Герман Монгол пропертийз” компаний 36,77 хувийг эзэмшсэн байна. Барилгын ажил талдаа ороод явж байтал ковид гарч, хөрөнгө оруулагч Германчууд хилээр орж гарч чадахгүй болонгуут Э. Батзаяа нь хөрөнгө оруулагчаа мурьж, өөр компанитай хамтарсан байна. Ингээд Германы тал 10 орчим тэрбумаар хохирч, Олон улсад Арбитрын маргаан үүсгэж, Монголын хууль шүүхийн байгууллагад хандснаар дээрхи шийдвэр гарчээ.
Ер нь Монголын сайд дарга нарын хүүхдүүдэд Монголын хууль үйлчилдэггүй, төр нь тэдний хууль зөрчсөн үйлдлийг хүлээн зөвшөөрч, өөгшүүлсээр сүүлдээ олон улсад хүртэл Монголчуудын нэр хүнд унах нөхцлийг бүрдүүлж байна.
Байгаль орчны сайд асан И. Эрдэнэбаатарын хүүгийн компаний замналыг харвал эхнээсээ дуустал хууль зөрчиж явсаар , эцэстээ энэ нь Монголоосоо хальжээ.
- Байгаль орчны сайдын хүүхэд аавынхаа албан тушаалыг урвуулан ашиглаж Дархан цаазат газарт газар авч болно.
- Зөвхөн аялал жуулчлалын зориулалтаар ашиглах уг газартаа хууль зөрчин орон сууцны барилга барьж болно.
- Зөвхөн газраа ашиглуулсны төлөө компанид хувьцаа эзэмшиж, гадаадын компаниар хөрөнгө оруулалтаа 100 хувь хийлгэнгүүтээ замын дундаас тэднийг мурьж болно.
- Хүний хөрөнгөөр барьсан барилгаа өөрийн болгож, Улсын бүртгэлд хууль зөрчин бүртгүүлж болж байна.
- Хөрөнгө оруулагчид нь хууль хүчний байгууллагад хандахад нь хэргээ хэрэгсэхгүй болгуулж болж байна.
- Иргэнийхээ энэ бүх хууль бус ажиллагааг Монголын төр, хууль хяналтын байгууллагууд зөвшөөрөөд байгаа учраас үйлдэл нь өдөр ирэх бүр ноцтой болсоор Эрүүгийн гэмт хэргийн яллагдагч болно
- Асуудал Монголоос хальж Швейцарийн Арбитрын байгууллагад хүрчээ.
Ганц хоёрхон хүний энэ хууль бус үйлдэл, хулхины зан чанар Монголын ирээдүйд ямар их гай болох билээ? Улс орны хөгжил байг гэхэд гэм зэмгүй, олон монгол залуусын боломжийг хулгайлж, Монгол хүнд итгэх итгэлийг алдаж байгааг ухаараач. Итгэл гэдгийг алдахад нэг хором хэрэгтэй ч олж авахад хэдэн зуун жил хүрэлцэхгүй чухал зүйл билээ.
Сэтгүүлч Б.Отгон