УИХ-ын чуулганы индэрээс Ц.Даваасүрэн гишүүн Сангийн сайд Б.Жавхланг өөрийн хамаарал бүхий компанидаа Бичил санхүүгийн хөгжлийн сангаас гурван удаа 900 сая төгрөг авч өгсөн асуудлаар тодорхой мэдээллийг хэлж, шуугиан болсон. Гэвч УИХ-ын гишүүний хэлсэн энэхүү асуудалтай холбогдуулж ямар нэгэн шалгалтын ажлыг хууль, хяналтын байгууллага эхлүүлсэнгүй. Нийгэмд нэг өдөр шуугьж байгаад л дууслаа. Сүүлдээ гишүүн, сайд хоёрын хоорондох өдөр тутам болдог хэрүүл мэт болгон өнгөрөөж байх шиг. Үнэндээ Ц.Даваасүрэн гишүүний хэлсэн үг хариуцлагатай байх ёстой. Хууль, хяналтын байгууллага уг асуудлаар шалгалт явуулж, хэн нэгнийх нь талд бодит үнэнг ил болгох шаардлагатай. Нөгөөтэйгүүр Ц.Даваасүрэнгийн хэлсэн үг үнэн бол Сангийн сайд Б.Жавхлан огцрох үндэслэл гарч ирнэ. Харин худлаа бол Ц.Даваасүрэн гишүүн хүн гүтгэсэн, нэр төрд нь халдсан хэргээр хариуцлага хүлээнэ. Сангийн сайдтай холбоотой асуудал бодитой бол Монгол Улсын эдийн засаг яагаад ч тогтворжихгүй, улам л элгээрээ хэвтнэ гэсэн үг. Эдийн засаг сэргэнэ гэдэг тухай бодох ч хэрэггүй. Ийм ноцтой мэдээлэл УИХ-ын чуулганы хурлын үеэр олон нийтэд цацагдсаар байхад авах арга хэмжээ гэж байхгүй гэж үү. Тиймээс уг асуудлаар УИХ-ын гишүүд, улстөрчдөөс байр суурийг нь сонслоо.
УИХ-ын гишүүн Ё.Баатарбилэг: -Би энэ талаар ямар ч мэдээлэлгүй байна.
УИХ-ын гишүүн Т.Доржханд: -Гишүүд зорилготой гэхээс илүү бодлоготой ярих, ярьсан үгэндээ эзэн суух хэрэгтэй. Сангийн сайд ч тэр, Ц.Даваасүрэн гишүүн ч тэр хоёуланд л асуудал бий байх. Үүнийг би улстөрчдийн хооронд болдог л хэрүүл гэж ойлгосон. Аль аль нь өөрсдийнхөө хэргийг шалгуулчих хэрэгтэй. Худал, үнэнг нь шүүх тогтоочихно. Цаашид ер нь улстөрчид нэгнийгээ гүтгэх, нэр хүндэд нь халдах, баримтгүй мэдээллээр явуургүй улс төр хийдэг байдлаа болих хэрэгтэй.
УИХ-ын гишүүн С.Одонтуяа: -Хариулах боломжгүй, уучлаарай.
УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж: -Нэгдүгээрт, УИХ-ын гишүүдийн амнаас гарч байгаа үг маш хариуцлагатай, баримттай байх ёстой. Тиймээс энэхүү гарч ирж байгаа мэдээллийг нэг талдаа хууль, хяналтын байгууллагууд шалгах ёстой. Нөгөөтэйгүүр МАН-ын өнөөдрийн явж байгаа процессоос харахад хэн эсэргүүцэж үг хэлж байна, тэр хүнийг албан тушаалд томилдог хандлага ажиглагдаж байгаа юм. Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг эсэргүүцэж байсан хүмүүс өнөөдөр бүгд дарга сайд нар болчихоод байна. Өөрөөр хэлбэл, эрх баригчдын дунд хэн нь хэр зэрэг шантааж хийнэ тэр нь дээшээ явдаг тогтолцоо бий болчихсон гэсэн үг. Ер нь монгол хүний хэлсэн үгэндээ эзэн байх, улс төрд тодорхой хэмжээнд тууштай байх зүйлд буруу жишиг тогтоож байна уу даа л гэж харж байна. Мэдээж сөрөг хүчний зүгээс энэхүү асуудалд анхаарч, тодорхой шаардлага тавьж ажиллана.
УИХ-ын гишүүн Ж.Батжаргал: -Мэдэхгүй, би энэ талаар мэдээлэл өгөхгүй.
АН-ын гишүүн Ж.Баяртогтох: -Сангийн сайд ч тэр, Ц.Даваасүрэн ч тэр хоёулаа л хэрэгт холбогдох улстөрчид. Хэн нь хэн бэ гэдгийг монголчууд бүгд л мэдэж байгаа. Хэрээ хэрээнийхээ харыг гайхна гэгчээр хоёрын хооронд иймэрхүү улс төр явуулахгүй байх хэрэгтэй. Нэг талдаа Ц.Даваасүрэн ингэж хэллээ гээд хуулийнхан шалгахгүй. Харин таны энэ үйлдлийг хуулийн байгууллагад өгч, шалгуулна гэсэн бол асуудал өөр болох байсан болов уу. Гэтэл хэлж байгаа ярианы өнгө, утга агуулгыг харахад сураг, хов живийн шинжтэй хэлсэн шүү дээ. Үүнийгээ баримттай яриад, хуулийн байгууллагад өгнө гэсэн бол өөр хэрэг. Үүнээс нэг зүйл харагдаж байгаа юм. Ц.Даваасүрэн гишүүн сайд, дарга болоогүй болохоороо явцгүй улс төр, шантааж хийж байна. Нөгөөтэйгүүр, Сангийн сайд ингэж хэлсэн хэлүүлээгүй огцрох ёстой. Өнөөдөр Монгол Улсын эдийн засгийн байдал, ард түмний амьжиргаа, зах зээл, үнийн болон ам.долларын өсөлт ямар байгаа билээ. Ёстой эдийн засгийн доголдол, тааруу, муу үзүүлэлт болгон дээр Сангийн сайдаас хариуцлага нэхэх хэрэгтэй шүү дээ. Гэтэл эрх баригч нам нөлөөтэй улстөрчдөө яаж ч чадахгүй атлаа муу ядарсан эмэгтэй гишүүддээ хатуу хандаж байна. Нөгөө муу эр эмийн ноён гэдэгтэй адилхан. МАН-ын эмэгтэй гишүүд яасан ч хүлцэнгүй юм. Яасан ч овсгоогүй, дорой юм билээ дээ. Одоо МАН-аас олон зүйл хүлээх хэрэггүй болсон. Үйлдэл болгон нь татвар төлөгчдийн мөнгийг хувьдаа завших, албан тушаалд очих гэсэн санаархал нь ил тод боллоо. Улаан, цагаандаа гарсан. Энэхүү хандлага, хууль бус үйлдлүүд нь удахгүй дуусна даа. Тэр цагт бүгд хариуцлагаас мултрах гэж яаж “гөлөг” болох бол оо.
УИХ-ын гишүүн асан О.Баасанхүү: -Угаасаа чадваргүй хүн өнөөдөр Сангийн сайд хийж байгаа нь үнэн шүү дээ. Ц.Даваасүрэнгийн яриад байгаа зүйл бодитой гэж харж байгаа. Сангийн сайд Б.Жавхлан яамнаасаа нэг хүүхэн халсан юм билээ. Нөгөөх нь Ц.Даваасүрэнд Б.Жавхлантай холбоотой мэдээлэл, материал өгсөн гэж байна лээ. Ер нь эцсийн эцэст монголчуудын, тэр дундаа дарханчуудын л сонголт шүү дээ. Ийм хоёр хүн гаргаж ирсэн. Энэ хоёр хүнээрээ төр бариулъя гэж сонгосон. Одоо тэгээд гаргаж ирчихээд олон зүйл ярих хэрэггүй. Эдийн засгийн нөхцөл байдал бүх хүний нүдний өмнө ил байгаа асуудал. Хэн буруутай вэ, хаана бодлогын алдаа гаргачихав гэдэг нь тодорхой л байгаа зүйл. Тэгээд одоо хариуцлагын тогтолцоо гэж байхгүй болчихсон. Алдсан ч шир царай гаргаад л ажиллаад байна. Бодлого, төлөвлөлт гэж угаасаа байхгүй. Улс төр л хийж чадахаас биш улс орноо хөгжүүлэх тухай бодлого боловсруулаад эрсдэл, хямралыг бодитой даваад явах мэдлэг битгий хэл мэдрэмж, сэтгэл ч байхгүй. Ийм л хүн Сангийн сайд хийж байгаа нь үнэн шүү дээ. Одоо тэгээд яах гээд байгаа юм. Дарханчуудын л сонголт байсан. Дарханчууд замгүй байж колонк дээр бензинд оочерлоод зогсож байгаад нь инээд ч хүрэх шиг. Одоо тэгээд таван жил ухнадсан алдарт дарханы замаа хагас дутуу нээгээд тууз хайчлах байлгүй.
Э.Мөнхтүвшин
