"Оюу толгой” компанийн ажилчдын цалинг 25-30 хувиар бууруулсан гэж тус компанийн үндсэн ажилчдын төлөөллөөс өнөөдөр мэдээлэл хийлээ.
Тэдний тухайд "Энэ нь байж боломгүй гэнэтийн шийдвэр, хууль ёсны бус үйлдэл. Цалингийн зардал хэтэрсэн гэж үзэж байвал 100 гаруй сая төгрөгийн цалинтай ажилчдын цалингаас тана" хэмээж байгаа бол “Оюу толгой” компанийн хувьд хуулийн хүрээнд ажилласан, Хөдөлмөрийн тухай хуульд оруулсан зүйл заалтыг хэрэгжүүлж эхэлсэнтэй холбогдуулан зарим ажилчны ажиллах хоног багасч, үүнийг дагаж цалинд тодорхой хэмжээний өөрчлөлт орсон гэж тайлбарлав.
Манай редакц хоёр талын байр суурийг хүргэж байна.
Ажилчдын байр суурь
“Оюу толгой” компанийн ажилчдын төлөөлөл: Хууль дүрэм талаасаа “Оюу толгой” компани, Оюу толгой үйлдвэрчний эвлэлийн хороо/ҮЭХ/ хоорондын хамтын гэрээтэй. Мөн Хөдөлмөрийн хууль болон бусад холбогдох хууль дүрэмд заасны дагуу ажлын цалин хөлс, нэмэгдэл шагнал, урамшууллыг дундаж цалинд дүйцүүлж олгож болно гэсэн заалт бий. Харамсалтай нь, манай компани цалин хөлсний дунджийг хасна гэж байгаа нь өөрөө Хөдөлмөрийн хууль болон өмнө байсан шийдвэрийг дордуулан хууль зүйн заалтыг зөрчиж байна. Үнэхээр хөрөнгө оруулагч, хувьцаа эзэмшигч нарт компанийн ашиг орлого тодорхой хэмжээнд буурчихсан, алт зэсний үнэ, ханш буурсан давагдашгүй шалтгаан байсан бол хүлээн зөвшөөрнө. Гэтэл өнөөдөр тийм нөхцөл байдал үүсээгүй. Дээрээс нь сүүлийн гурван жилд томилогдсон дунд болон дээд шатны гадаад, дотоод удирдлагууд ямарваа нэг шийдвэрийг гаргахдаа тооцоо судалгаа ул үндсийг судлаагүй, ажилчдын эрх ашигт халдсан шийдвэрийг цаашид битгий гаргаасай.
“Оюу толгой” компанийн ажилчдын төлөөлөл: Дундаж цалин хөлсийг бодох аргачлал гаргаж ирэхдээ А.Ариунзаяа сайдын тушаалыг хэрэглэсэн гэж тайлбарлаж байгаа юм. Гэтэл үүнд ажил олгогч нь цалинг бодохдоо нэг удаагийн шинжтэй урамшуулал, нэмэгдлийг оролцуулахгүй бодож болно. Гэхдээ ажилтантай тохиролцсоны үндсэн дээр оруулж ч болно гэдэг өгүүлбэр бий. Үүнийг ашиглахгүйгээр оруулахгүй байж ч болно гэдгийг ашигласан. “Оюу толгой” компанийн ажилчдын хувьд үйлдвэрчний эвлэл, ажилтантай огт ярилцахгүй хүчээр тулгаж байгаа. Манайх цалингаа ингэж бодно шүү гээд хоёрдугаар сарын 7-нд ажилчдадаа танилцуулахдаа гурав, дөрөвдүгээр сард хэрэгжинэ гэсэн боловч начир дээрээ тухайн цагаас мөрдөгдөж эхэлсэн. Сая урьдчилгаа цалин ороход маш бага цалин орлоо гэдэг мэдэгдлүүд ирж байна. Ингээд Монгол Улсын хууль, дүрмийг сорчилж, өөрт ашигтай байдлаар хурдан хэрэгжүүлж байгаа нь “Оюу толгой” компанид байж боломгүй хууль бус, ёс зүйгүй зүйл юм хэмээлээ.
"Оюу толгой" ХХК-ийн байр суурь
Харин "Оюу толгой" компанийн хувьд ажилчдын ажиллах хугацаа 25 хувиар багассан ч цалинг хэвээр хоёр жилийн турш өгсөөр ирсэн бөгөөд дээрх ажилчдын дурдаж буй нэмэгдлүүдийг үлдээсэн гэдгийг хоёрдугаар сарын 7-нд гаргасан мэдэгдэлдээ дурджээ.
Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайдын тушаалаар баталж, 2022 оны дөрөвдүгээр сарын 1-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр болсон "Дундаж цалин хөлс тодорхойлох журмын нэмэлт"-ийг хэрэгжүүлэх тухай:
Хөдөлмөрийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга 2022 оны нэгдүгээр сарын 1-ний өдрөөс хэрэгжин, “Оюу толгой” компани дотоод журам, холбогдох бусад баримт бичгүүдээ хуульд нийцүүлэн өөрчлөн хэрэгжүүлсэн.
Энэхүү өөрчлөлтийн хүрээнд ажилтны ажиллах хугацаа 25 хувь багассан ч бид үндсэн цалинг хэвээр хадгалж ирсэн. Уг шинэчилсэн хуулийн өөрчлөлтийг бүрэн хийлгүй хойшлуулж ирсэн нь Монгол Улсад амьдрах өртгийг тооцоолсноос гадна, ажилтнуудад шууд үзүүлэх нөлөөллийг бууруулах зорилготой байсан юм.
Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайдын тушаалаар 2022 оны дөрөвдүгээр сарын 1-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр хэрэгжиж эхэлсэн "Дундаж цалин хөлс тодорхойлох журмын нэмэлт"-ийн дагуу ажилтны нэмэгдэл хөлс тооцох дундаж цалин хөлсний бүрэлдэхүүнд оруулах өөрчлөлтийг “Оюу толгой” компани 2024 оны хоёрдугаар сарын 25-ны өдрөөс хэрэгжүүлж эхэллээ.
Зарим ажилтан маань энэхүү өөрчлөлтөд санаа зовниж байгааг бид ойлгож байгаа бөгөөд дээрх журмын хэрэгжилтээс шалтгаалан тэдэнд үзүүлж болох сөрөг нөлөөллийг бууруулах бүхий л арга замыг эрэлхийлж, шийдвэрүүдээ уялдуулан гаргаж байна. Тиймээс ч үндсэн цалин, уртын ээлжийн нэмэгдэл, хэвийн бус нөхцөлийн нэмэгдэл, өндөр хариуцлага бүхий ажилтны үүргийг орлон гүйцэтгэсний нэмэгдэл хөлс, нэмэлт ажил гүйцэтгэсний нэмэгдэл хөлс, нийтээр амрах баярын өдөр ажилласны нэмэгдэл хөлс, шөнийн цагийн нэмэгдэл хөлс, илүү цагийн нэмэгдэл хөлс, ээлжийн амралтын цалин болон бусад тогтмол нэмэгдлүүдийн хувь хэмжээнд өөрчлөлт орохгүй, хэвээр үлдэнэ.
Бидний энэхүү шийдвэр нь ажлын байрны тэгш байдал, ажилтнуудын маань эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг сайжруулахад чухал нөлөөтэй гэдэгт итгэж байна.
Үндсэндээ Хөдөлмөрийн тухай хуульд оруулсан уул уурхайн салбарын ажилчдын ажиллах, амрах хуваарийг 14/14 хоног болгон шинэчилнээс үүдэлтэйгээр цалин хөлс тооцох аргачлал, дүрэм журмууд өөрчлөгдсөн байна. Энэхүү заалт нь хэдий ажилтны амрах хугацааг уртасгаж байгаа ч нөгөө талд бодит цалин, илүү цагийн хөлс буурах үндэслэл болж байгаад ажилчид бухимдалтай байна. Харин компаниуд УИХ-аас баталсан хуулиа барьж ажиллахаас өөр сонголтгүй болж байгаагаа учирлаж байв.
