Уур амьсгалын хямралын талаарх ойлголт нь өндөр хөгжилтэй орнуудад хүчтэй тархсан байдаг. Гэвч сүүлийн жилүүдэд “Climate anxiety” буюу "уур амьсгалын түгшүүр" нь дэлхийн нийтээр бий болж, үүнээс шалтгаалан зарим хос хүүхэдтэй болохоос татгалзахад хүргэж байна.
Жулиа Борхес нь Бразилын зүүн хойд эргийн Ресифи хотын хөдөө аж ахуй, инженерийн чиглэлээр суралцдаг 23 настай оюутан бөгөөд тэрээр "Би өөрийн хот, их сургуулиа усан дор төсөөлж эхэлсэн" гэв. Энэ нь түүний амьдарч буй хотын уур амьсгалын өөрчлөлттэй холбоотой бөгөөд түүний бусад хэлсэн үгнээс дурдвал,
"Би энэ бүхнийг хэрхэн даван туулахаа мэдэхгүй байсан тул өөрийн амьдралыг орхих талаар бодох хүртлээ түгшүүрийн хямралд орж эхэлсэн."
Уур амьсгалын манлайллын курст суралцах нь түүнд бага зэрэг тус болсон ч болж буй үйл явдлын төлөө хариуцлага хүлээх мэдрэмжийг нь улам нэмэгдүүлсэн тул удалгүй тэр хүүхэдтэй болох нь зөв биш гэсэн дүгнэлтэд хүрчээ.
Жулиа хэлэхдээ "Би өөрийгөө, өөр хүний амь насыг хариуцаж, хэт их ачаалалтай байгаа дэлхийд дахин ачаа болох шинэ амьдралыг бий болгож чадахгүй" гэв.
2022 онд Ноттингемийн их сургуулийн судалгааны баг 11 орны насанд хүрэгчдээс уур амьсгалын өөрчлөлтийн талаарх түгшүүр, зовуурь нь хүүхэдтэй болох ёсгүй гэсэн бодолд хүргэдэг эсэх, хэрэв хүүхэдтэй бол үүндээ харамссан эсэх талаар асуулга явуулжээ. Асуулгын үр дүнд “заримдаа тэгж боддог” мөн “үргэлж тэгж боддог” гэж хариулсан нь Японд 27 хувиас, Энэтхэгт 74 хүртэлх хувиар хэлбэлзэж байна. Уг судалгааны нийт үр дүнг 2025 онд олон нийтэд мэдээлэх юм.
Мөн уг сэдвийн талаар өмнө нь хийсэн судалгаанд үндэслэн Австрали, Бразил, Энэтхэг, Филиппиний судалгаанд оролцогчдын 40 гаруй хувь нь уур амьсгалын өөрчлөлтөөс болж хүүхэдтэй болох талаар эргэлздэг гэсэн дүгнэлт байсаар байна. Харин Франц, Португал, Их Британи, АНУ-д энэ үзүүлэлт 30-40 хувь байсан ба Нигерид 23 хувь гэсэн дүгнэлт гарч байжээ.
Харин Лондонгийн их сургуулийн коллежийн судлаачдын энэ сард нийтэлсэн, 2012-2022 оны хооронд хийсэн өмнөх 13 судалгааны дүн шинжилгээний үр дүнд, уур амьсгалын өөрчлөлттэй холбоотой түгшүүр нь ихэвчлэн цөөн хүүхэдтэй болох хүсэлтэй нь холбоотой болохыг тогтоожээ.
Уур амьсгалын түгшүүр эдгээр 11 орны хүмүүсийг хүүхэдтэй болох талаарх эргэлзээнд хүргэснийг харуулсан график
Энэ нь судалгаанд оролцогчид ихэвчлэн уур амьсгалын өөрчлөлт хүүхдүүдийнх нь амьдралд үзүүлэх сөрөг нөлөөний талаарх айдсаас шалтгаалсан ба мөн эхэнд дурдсан Жулиа шиг олон хүүхэд төрүүлэх нь дэлхийн хүн амын даацад сөрөг нөлөөтэй гэх бодолтой холбоотой юм. Харин Замби, Этиоп гэх хоёр улсад хийсэн судалгаагаар цөөн хүүхэдтэй гэр бүл хүрээлэн буй орчны таагүй нөхцөлд дасан зохицож амьдрах боломжтой гэсэн үзэл баримтлал давамгайлдаг байна.
Сонирхуулахад, 2019 онд дуучин Майли Сайрус дэлхийн олон таагүй нөхцөл байдлаас шалтгаалан хүүхэдтэй болохгүй гэж мэдэгдэж байсан. Мөн АНУ-ын конгрессын гишүүн Александриа Окасио-Кортес инстаграм хуудсандаа “Уур амьсгалын өөрчлөлтөд өртсөн ийм дэлхийд шинээр хүүхэд авчрах нь зөв үү?” хэмээн нийтэлж байжээ.
Манай улсын тухайд ч мөн сүүлийн жилүүдэд агаарын бохирдол, хүүхдэд ээлгүй хүрээлэн буй орчны нөхцөл байдлаас шалтгаалан хүүхэдтэй болохдоо эргэлзэх залуусын тоо олширсон бөгөөд залуу гэр бүлүүд цөөн хүүхэдтэй байхыг илүүд үзэх болсон. Мөн гадаадад ажиллаж, амьдрахыг илүүтэйгээр зорьдог болсон нэг том шалтгаан нь гэр бүл төлөвлөлттэй холбоотой. Энэ талаар нийтэд ил болгосон өргөн хүрээний судалгаа хараахан байхгүй байгаа ч хүн бүр дор бүрнээ анхаарал хандуулдаг чухал сэдэв болоод байна.
