Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 112 жилийн ойн өдөр өнөөдөр тохиож байна. Энэхүү түүхт ойн өдөр "Чингис хаан" үндэсний музейн дэргэд монгол судлалыг хөгжүүлэхэд хувь нэмэр оруулахуйц эрдэм шинжилгээ, судалгааны номын сангаа нээлээ.
Энэхүү номын сан нь дэлхийн түүхчид болон монгол судлалын эрдэмтэн, мэргэдийн олон арван ном, эх сурвалжийг эх болон хуулбар байдлаар багтааснаараа онцлог аж. Тэр атугай дэлхийн судлаачдын Чингис хааны талаар бичсэн анхны ном, товхимлыг энэхүү номын сангаас уншиж, судлах боломжтой болж байна. Түүхийн эх сурвалжийг баримтжуулан, номын сан байгуулахад "Оюу толгой" ХХК чухал үүрэг хүлээж, хамтрагчаар ажиллажээ. Тодруулбал, “Оюу толгой” ХХК нь энэхүү номын сангийн фондыг бүрдүүлэхэд 136.8 сая төгрөгийн дэмжлэг үзүүлжээ.Г.Батсүх
Оюу толгой ХХК-ийн ТУЗ-ийн дарга Г.Батсүх: Өнөөдрийн нээгдэж байгаа номын сан Монголын эрдэмтэн, мэргэд, оюутан залуус, олон нийтийн хувьд чухал үйл явдал болж байна. Мөн олон улсын монгол судлалын чиглэлд чухал нөлөөтэй номын сантай болж байна. Төрөх төрөхдөө Монгол Улсын Чингис хаан үндэсний музейд мэндэлж байгаа нь бэлгэ дэмбэрэлтэй. Хэдийгээр “Оюу толгой” ХХК уул уурхайн зэсийн баяжмал үйлдвэрлэж, экспортолдог ч бид "Эрдэс баялгаас эрдэм мэдлэг бүтээнэ" гэсэн зорилготой. Тэр утгаараа Монгол Улсын үндэсний соёл, түүхийн өв уламжлалыг сэргээх, хадгалах, дэмжихэд чиглэсэн олон төрлийн үйл ажиллагааг өнгөрсөн жилүүдэд хийж ирсэн. Харин энэ удаа "Чингис хаан" үндэсний музейн дэргэдэх фондыг номоор баяжуулж байна. Тэр дундаа Орос, Америк, Япон, Европын орнуудын номын сан, архивт нь байгаа дэлхий дахинаа монгол судлалыг сонирхон бичдэг эрдэмтэн мэргэдийн бүтээл, эх сурвалжуудыг музейн онцлог бүхий номын санд худалдан авчирч, нэг дор цуглуулах ажил үргэлжилсээр байна. Мэдээж бүгдийг нь эх хувиар нь биш юм аа гэхэд хуулбарыг нь авчирч тавина.
Өнөөдрийн нээгдэж буй энэ номын сан бол дэлхийн монгол судлалын төв төвлөрч бий болоход чухал алхам болж байна. Жишээбэл, БНХАУ-ын Өвөрмонголын өөртөө засах оронд монгол судлалын төв ажиллаж байна. Тэгвэл өнөөдөр энэ номын сан нээгдэж байгаагаараа дэлхийн хэмжээний олон улсын монгол судлалын төв болох суурийг тавьсан. 10, 20 жилийн дараа номын санд дэлхийн Монголыг судалдаг эрдэмтэн, мэргэд хуран цуглаж, судалгаагаа хийхэд чухал алхам болох юм. Тиймээс “Оюу толгой” ХХК бодлогын хүрээнд авч үзэж, дэмжих нь зүйтэй хэмээсэн. “Оюу толгой” ХХК-н оруулж байгаа хувь нэмэр бол дэлхий даяарх монгол судлаачид, дэлхийн түүхийг судалж бичдэг түүхчдийн одоо цагийн болоод эрт үеийн эх сурвалж, эд билгийн зүйл, ном зохиолуудыг цуглуулан авчрахад бидний дэмжлэг чиглэж байна.Андрью Вилсон
Оюу толгой ХХК-ийн Уурхай эрхэлсэн захирал Андрью Вилсон: Эрт үеэс номын сан мэдээлэл, эрдэм мэдлэгийн их ундарга, шинэ санаа төрөх чухал газар төдийгүй түүхийг амилуулах газар байсаар ирсэн. Энэхүү номын сан нь монгол судлалын хөгжилд чухал хувь нэмэр оруулах эрдэм шинжилгээний судалгаа хийх үндэс болно гэдэгт итгэл төгс байна. Мөн үндэсний төдийгүй олон улсын эрдэмтэн, судлаачид цугладаг газар болоосой гэж чин сэтгэлээсээ хүсэж байна.
“Оюу толгой” ХХК эрдэм мэдлэг, ур чадвар, үнэт зүйл бүтээхээр үргэлж эрмэлзсээр ирсэн. Аливаа үндэстний соёлын өвийг хамгаалах нь дан ганц хэн нэгний үүрэг биш хамтын хүчин чармайлт байдаг гэдэгт би итгэдэг. Чингис хааны үндэсний музейн эрдэм шинжилгээний номын сангийн үйл ажиллагааг дэмжиж хамтран ажиллаж байгаадаа баяртай байна. “Оюу толгой” ХХК эрдэм шинжилгээний номын фондыг бүрдүүлэхэд дэмжлэг үзүүлж, эрдэм шинжилгээ судалгааны 500 гаруй ховор бөгөөд чухал номыг худалдан авахад зориулан дэмжлэг үзүүлэн хамтран ажиллаж байгаадаа баяртай байна. Энэхүү номын сан нь Монголын арвин түүхийг сонирхон судалдаг хүн бүхэнд эрдэм мэдлэг түгээж, оюуны оч бэлэглэхийг хүсэн ерөөж байна.Ч.Номин
Соёлын сайд Ч.Номин: Бид бүхний хувьд орчин цагийн музейн түүх эхэлсний 100 жилийн ойн босгон дээр байна. Үүнээс гадна "Чингис хаан" үндэсний музей үйл ажиллагаагаа эхлүүлээд нэг жилийн ойгоо үдсэн сайхан өдрөө эрдэм шинжилгээний номын санг нээж байгаадаа туйлын баяртай байна. "Чингис хаан" музей одоогоор 200 гаруй мянган үзэгчийг хүлээж авсан байна. Энэ нь яг одоогийн байдлаар Монгол Улсын хэмжээнд музейд ирсэн үзэгчдийн 30 гаруй хувийг дангаараа эзэлж байна. Үүнээс гадна Чингис хаан музей нь байгуулагдсан цагаасаа хойш Монголын түүхийг дэлхийн тавцанд гаргахад томоохон ажлуудыг хийж байгаа. Үүний нэг жишээ бол Франц улсад гараад байгаа Чингис хааны дэлхийн түүхэнд оруулсан хувь нэмэр гэсэн нэртэй үзэсгэлэн. Энэхүү үзэсгэлэн зургаан сарын хугацаанд гарахаар байгаа. Өнөөдрийн байдлаар 200 гаруй мянган үзэгчдэд хүрэхээр байгааг мэдэгдсэн. Цаашлаад энэхүү үзэсгэлэн дэлхийн долоон улсад тавигдахаар уригдсан. Энэ нь Монгол Улсын түүхийг дэлхий өндөр хэмжээнд үнэлж, сонирхож байгааг илэрхийлж байна гэсэн таатай мэдээ бий. Тэр утгаараа олон улсад монгол судлал өргөн цар хүрээтэй хөгжих эхлэл тавигдаад байна.
Чингис хааны үндэсний музейн дэргэд байгуулагдаж байгаа шинжлэх ухааны номын сан бол монгол судлалыг дэлхийн тавцанд гаргах номын сан болж байна. Энэхүү номын санг бий болгоход үнэтэй хувь нэмэр оруулсан “Оюу толгой” ХХК-н ажилтан, албан хаагч, хамт олонд нь гүн талархал илэрхийлье.С.Чулуун
"Чингис хаан" үндэсний музейн захирал С.Чулуун: Музей гэж зөвхөн үзүүлэнг хэлэхгүй. Музейн олон улсын жишиг бол эрдэм, шинжилгээ судалгаан дээр үзмэр үйлчилгээ, танин мэдэхүйн соён гэгээрлийн үйл ажиллагаа явуулдаг цогц байгууллага юм. Шинжлэх ухаанд суурилсан үйл ажиллагаа явуулахын тулд шинжлэх ухааны ажилтнуудын чадамжийг дээшлүүлж, дэлхий нийтийн монголын түүх соёлыг судлах судалгааны үйл ажиллагааг өргөтгөхийн тулд Чингис хаан музейн дэргэд эрдэм шинжилгээний төв номын санг байгуулж байна. Энэхүү номын санд нэг жилийн хугацаанд 6000 гаруй номын баяжуулалт хийсэн. Гэхдээ цэвэр судалгааны ном байгаа. Тэгэхээр Монголын эзэнт гүрний түүхийг судлах ирээдүйн төв болно гэж зорьж, энэхүү номын санг нээж байна.
Номын сангийн хувьд цэвэр эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажил хийж гүйцэтгэх үүрэгтэй. Тухайлбал, номын санд дэлхийд Чингис хааны талаар гарсан хамгийн анхны ном бүтээлүүдийг авчирч тавьсан. Ингэснээр Чингис хааныг судалдаг хүн Монголд ирж "Чингис хаан" үндэсний музейн номын санд түүх соёлын холбогдолтой судалгаа хийе гэвэл эд өлгийн зүйл, эрдэм шинжилгээний ном бүтээл нь байна. Ийнхүү Монголын түүх соёлыг дэлхийд өргөн дэлгэр танилцуулах боломжийг бүрдүүлж байна. Мөн номын сангийн дэргэд 300 гаруй мянган номыг хадгалах стандарт, техник технологитой сан хөмрөг байгуулагдсан.
