УИХ-ын нэгдсэн чуулганы өнөөдрийн /2023.10.19/ хуралдаанаар Монгол Улсын 2024 оны Төсвийн тухай, нийгмийн даатгалын сангийн 2024 оны төсвийн тухай, Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн 2024 оны төсвийн тухай хуулийн төслүүдийг хэлэлцэж байна.
Монгол Улсын Ерөнхий сайд Төсвийн төсөлтэй холбогдуулж, чуулганд үг хэлэв. Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ хэлсэн үгэндээ 2024 оны улсын төсөв бол хот ба хөдөөгийн тэнцвэрт хөгжлийг дэмжих суурь агуулгатайгаар боловсруулагдсан гэдгийг онцлоод “2024 онд эдийн засаг долоон хувиар өсөж, дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 74 их наядад хүрч, нэг хүнд ногдох дотоодын нийт бүтээгдхүүн анх удаа 6000 ам.доллар давна гэж төсөөлөв.
Улсын Их Хурлын гишүүд тойрогт хандсан хөрөнгө оруулалтыг хязгаарлаж, Эдийн засаг, хөгжлийн яам, Сангийн яам, олон улсын байгууллагуудын зөвлөмжид үндэслэн Шинэ сэргэлтийн бодлогын Хөдөөгийн сэргэлтийн “Таван цагариг зам” төслийг эхлүүлж байгаа нь 2024 оны төсвийн жилийн гол онцлог билээ...
Хөдөөгийн сэргэлтийг дэмжсэн орон сууцжуулалт, төрийн албан хаагчдын урамшууллын систем, хотын шинэ эрхзүйн орчин, тойрог хурдны зам зэрэг цогц асуудлууд 2024 оны төсвийн жилийн онцлог байх болно” гэлээ.
Монгол Улсын 2024 оны төсвийн төсөлд хийсэн аудитын дүгнэлтийг Монгол Улсын Үндэсний Аудитын газрын дарга Д.Занданбат танилцууллаа.
Засгийн газраас 2024 оны төсвийн төслийн арвилан хэмнэлттэй, үр ашигтай, үр нөлөөтэйгээр боловсруулсан эсэхийг 7 зорилтын хүрээнд хянан дүгнэсэн байна.
Аудитаас Төсвийн хүрээний мэдэгдлийг тухайн оны төсөвт тохируулан жил бүр өөрчлөхгүй байх талаар өгсөн албан шаардлага болон төсвийг Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтллын шаардлагад нийцсэн байдлаар үнэлэх шалгуурыг тогтоох талаар өгсөн зөвлөмжийг хэрэгжүүлээгүй байна гэж үзжээ.
2024 оны төсвийн төсөл нь:
Улсын хөгжлийн бодлоготой нийцэж байна.
ҮАБ-ын Үзэл баримтлалд заасан төсөв санхүүгийн аюулгүй байдлын бодлогын зохистой харьцаанд байна.
Төсвийн тусгай шаардлагуудыг хангаж урт болон дунд хугацааны хөгжлийн бодлогын үзэл баримтлалд нийцэж байгаа ч Улсын хөгжлийн 2024 оны төлөвлөгөөнд туссан хөрөнгө оруулалтын төсөл арга хэмжээний 71 хувь нь төсвийн төсөлд байгаа нь улсын хөгжлийн жилийн төлөвлөгөө бүрэн тусгагдаагүй байна.
Аудитын дүгнэлтэд,
-Төсвийн төсөлд макро эдийн засгийн үндсэн үзүүлэлтүүд, эрдэс баялгийн бүтээгдэхүүний экспортын хэмжээ, татварын орлого зэргийг өөдрөгөөр төсөөлсөн нь төсвийн гүйцэтгэлд эрсдэл үүсвэл төсөвт тодотгол хийх нөхцөлд хүргэж болзошгүй байна.
- Төсвийн ерөнхийлөн захирагч нар төсвийн төслийг боловсруулахдаа хөтөлбөр бүрийн өртгийг тооцоогүй, арга хэмжээний хүрэх түвшин, шалгуур үзүүлэлтийг тоон болон чанарын утгаар хэмжигдэхүйцээр бодитой тодорхойлоогүйгээс төсвийн зорилго хангагдах эсэхийг үнэлэх боломжгүй байна.
-Гадаадын зээл тусламжаар хийгдэх төсөл арга хэмжээний саналыг эрэмбэлэх эдийн засаг нийгмийн ач холбогдол, урт болон дунд хугацааны бодлогын баримт бичигтэй уялдуулан эдийн засгийн бодит үр өгөөж нь тооцоо судалгаа хийх аргачлалыг боловсруулан баталж, өрийн удирдлагын тухай хуулийн 18 дугаар зүйлийн 11 дэх заалтыг хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна.
-Гадаад өрийн төсөвт үзүүлэх ачааллын бууруулах зорилгоор дотоод үнэт цаас гарган төсвийн зарлагын тодорхой эх үүсвэрийг бүрдүүлэхээр төсвийн төслийн боловсруулсан боловч түүний үр ашгийг нарийвчлан тооцоогүй байна.
- Төсвийн ерөнхийлөн захирагч нарын 2024 оны урсгал зардлын төсөвт төсвийн хязгаарыг хэтрүүлэн төсөвлөсөн 48,6 тэрбум төгрөгийн зардлыг бууруулах боломжтой гэж үзэж байна
-Төсвийн төсөлд шинээр хэрэгжүүлэхээр төсөвлөсөн төсөл арга хэмжээний барилга байгууламжийн ангилалд магадлал хийгдэж байгаа 21, нэг маягаар болон жишиг магадлалтай 153 төсөл арга хэмжээг тус тус тусгасан байна.
-Барилга байгууламжинд зураг төсөл, магадлал хийх, худалдан авах ажиллагаа зохион байгуулах, гэрээ байгуулах, гэрээний хэрэгжилтийг хангуулах, захиалагчийн хяналтыг хэрэгжүүлэх улсын комисс барилга байгууламжийг хүлээн авах зэрэг төсвийн хөрөнгө оруулалтын үйл явцад тавих хяналтын тогтолцоог сайжруулан, субъектив сөрөг нөлөөллийг бууруулах, эрхзүйн тодорхой нарийвчилсан зохицуулалтыг бий болгох шаардлагатай” байна гэжээ.
Аудитаас Монгол Улсын Засгийн газарт төсвийн төсөл боловсруулахтай холбоотой хэд хэдэн зөвлөмжийг өгсөн байна.
