Боловсролын үнэлгээний төв (БҮТ)-ийн Элсэлтийн ерөнхий шалгалт хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Д.Энхжаргалтай ярилцлаа.
-Монгол хэл бичгийн шалгалтын дүн оноог олон нийтэд мэдээлсэн. Та шалгалтын үр дүнгээс хуваалцахгүй юу?
-Монгол хэл бичгийн шалгалтыг дөрөвдүгээр сарын 22-ны өдөр улс орон даяар зохион байгууллаа. Тавдугаар сарын 4-нд шалгалтын дүн оноог нийтэд мэдээлсэн. Шалгалтад нийт 30879 шалгуулагч хамрагдсан.
Монгол хэл бичгийн шалгалтад бүртгүүлсэн хүүхдийн тоо 32000 гаруй байна. Шалгалт өгсөн хүүхдүүдээс харахад улсын хэмжээнд нийт 800 оноо буюу 50 оноо авсан шалгуулагч 36, 400 буюу босго онооны болзол хангаагүй шалгуулагч 4800 байна.
-Монгол хэл бичгийн шалгуулагчдаас болон ар гэрийнхнээс нь ирж буй өргөдөл гомдлыг хүлээж авч Боловсрол шинжлэх ухааны яаманд хүсэлт гаргасан гэсэн. Энэ талаар тодруулаач?
-Олон нийтэд дүн оноог зарласнаас хойш тав хоногийн хугацаанд өргөдөл гомдол хүлээж авсан ба энэ хугацаанд 26, 27, 28 оноотой шалгуулагчид өргөдөл их өгч байна. Энэ жилийн шалгуулагчид 28 оноогоор тэнцэж, 28 оноо босго оноо болох 400 онооноос дээш гарч байгаа. Өргөдөл өгсөн сурагчдын ихэнх нь ийм гомдол, саналтай байсан. Үүнээс харахад гаргасан өргөдөл, гомдлын хамгийн гол зүйлс нь нэг, хоёр оноо нэмүүлэх хүсэлттэй өргөдлийг өгч байсан.
Үүнд тухайн сурагчийн хийсэн даалгаврыг хэрхэн оноожуулсан гэдгийг харуулж, буруу зөрүү алдаатай зүйлс байна уу, үгүй юу гэдгийг өөрсдөөр нь хянуулсны үндсэн дээр гарын үсэг зуруулах ажиллагаа хэрэгжиж байна. Дөрвөөс таван хоногийн хугацаанд өргөдөл гомдлыг авахад дүн оноо нэмэгдсэн, хасагдсан зүйл үгүй байна.
-Энэ жил элсэлтийн ерөнхий шалгалтад хичнээн хүүхэд шалгалт өгөхөөр бүртгүүлсэн байгаа вэ?
-Энэ жил улсын хэмжээнд Ерөнхий боловсролын сургуулийн арванхоёрдугаар анги төгсөгчид болох 34,117 шалгуулагч байна. Мөн өмнөх оны төгсөгчид нэмж бүртгүүлснээр нийт 40 мянга орчим шалгуулагч энэ жил элсэлтийн ерөнхий шалгалт өгөх урьдчилсан тооцоолол байгаа. Босго оноонд хүрээгүй 4800 шалгуулагчид ирэх сарын элсэлтийн ерөнхий шалгалтад орох эрх нь нээлттэй. Арваннэгдүгээр сард дахин шалгалтаа өгч өвлийн арванхоёрдугаар сард болох элсэлтийн ерөнхий шалгалт болсны дараа өвлийн элсэлтээр их, дээд сургуулиудад элсэх эрхтэй болох юм.
-Энэ жилийн элсэлтийн ерөнхий шалгалтын хуваарийг та хэлж өгөхгүй юу?
-Энэ жилийн элсэлтийн ерөнхий шалгалт зургадугаар сарын 15-18-ны хооронд зохион байгуулагдана. Элсэлтийн ерөнхий шалгалт зургадугаар сарын 15-ны өдөр 10:00 цагаас түүхийн хичээлийн шалгалтаар эхэлж, 14:00 цагаас англи хэлний шалгалт явагдана. Зургадугаар сарын 16-ны өдөр элсэлтийн ерөнхий шалгалт 10:00 цагт химийн шалгалтаар эхэлж, 13:00 цагаас газар зүйн шалгалтаар үргэлжилж, 16:30 цагт нийгэм судлалын шалгалт зохион байгуулагдана. Зургадугаар сарын 17-ны өдөр элсэлтийн ерөнхий шалгалт 10:00 цагт биологийн шалгалтаар эхэлж, 14:00 цагт математикийн шалгалт явагдаж, 18-ны өдөр 10:00 цагт физик, 13:00 цагт орос хэл, 16:00 цагт монгол хэл хичээлийн шалгалт тус тус явагдана. Шалгалтыг улс орон даяар нэг цагт нэгэн зэрэг 49 шалгалтын төвд зохион байгуулна.
-Элсэлтийн ерөнхий шалгалтуудын хувьд хэдий хугацаанд үргэлжлэх вэ?
-Монгол хэл бичгийн шалгалт болон ЭЕШ-ын математик, физик, химийн шалгалтын үргэлжлэх хугацаа 100 минут, монгол хэл, англи хэл, орос хэл, биологи, газарзүй, түүх, нийгэм судлалын шалгалтын үргэлжлэх хугацаа 80 минут байна.
-Шалгуулагчид шалгалт өгөхөөр ирэхдээ ямар материал бүрдүүлэх хэрэгтэй вэ?
-Шалгуулагчид шалгалт өгөхөөр ирэхдээ дараах материалыг бүрдүүлэн ирснээр шалгалтын байр руу нэвтэрч шалгалт өгөх эрхтэй болно. Үүнд, иргэний үнэмлэх болон түүнтэй дүйцэхүйц баримт бичиг, бүртгэлийн хуудас (энэ оны төгсөгч өөрийн бүртгэлийн дугаар, нууц үгээ ашиглан www.eec.mn цахим хуудасны шалгуулагчийн булангаас бүртгэлийн хуудсаа хэвлэн авч сурч буй сургуулийнхаа захирлаар гарын үсэг зуруулж, тамга даруулан баталгаажуулсан байх, өмнөх оны төгсөгчийн бүртгэлийн хуудас QR кодоор баталгаажсан байх тул шууд хэвлэн авна), суудлын хуваарь (та өөрийн бүртгэлийн дугаар, нууц үгээ ашиглан www.eec.mn цахим хуудасны шалгуулагчийн булангаар нэвтэрч хэвлэж авна), суудлын хуваарь, бүрэн дунд боловсролын үнэмлэх, түүнээс дээш боловсрол эзэмшсэнийг гэрчлэх баримт бичгийг эх хувиар нь бүрдүүлэх юм.
Зарим сурагч сандарч тэвдсэнээсээ болоод бүрдүүлэх материалаасаа ганц нэгийг мартаж ирэх тохиолдол гардаг. Ингэснээр өөрсдөдөө зохиомол сандрал тэвдлийг бий болгодог юм. Ийм байдал гаргахгүйн тулд шалгалтынхаа урьд өдөр бичиг баримтынхаа бүрдэл болоод өөрийн сэтгэл санаа, сандрал тэвдлийг дарж, сайн унтаж амарч сэтгэл зүй, биеэ бэлдэж ирэх шаардлагатай.
-Насанд хүрээгүй, иргэний үнэмлэхгүй шалгуулагчид ямар бичиг баримт бүрдүүлэх вэ?
-Иргэний үнэмлэх авах насанд хүрээгүй бол энэ оны зургадугаар сарын 1-ний өдрөөс хойш 16 насанд хүрэн шалгуулагч сурч буй сургуулийн захирал эсвэл өөрийн оршин сууж буй орон нутгийн Засаг даргын гарын үсэг, тамгаар баталгаажсан, сүүлийн гурван сарын дотор авахуулсан өнгөт цээж зурагтай тодорхойлолт, төрсний гэрчилгээний хамт авч ирэх юм. Элсэлтийн ерөнхий шалгалтын дүн оноо бүхий батламж хуудсыг www.eec.mn олон E-mongolia-д байршуулах ба дүн онооны жагсаалт зарласнаас хойш шалгуулагч өөрөө хэвлэн авах юм.
-Шалгуулагчид элсэлтийн ерөнхий шалгалтад ирэхдээ өөр юуг анхаарах хэрэгтэй вэ?
-Бичиг баримтаас гадна суудлын хуваарь тухайн хүүхдийг аль сургуульд хэддүгээр зааланд, хэддүгээр суудалд шалгалт өгөхийг илтгэсэн хуваарь байдаг учир суудлын хуваариа хэвлэж авах хэрэгтэй. Эхний шалгалт 10:00 цагаас эхлэх учир цаг хугацаа, түгжрэл бүх зүйлийг тооцоолон шалгалтын байрны гадаа 30 минутын өмнө ирэн, шалгалт өгөх анги танхимд 10 минутын өмнө орж суудлаа эзэлсэн байх ёстой. ЭЕШ-ын сэдэв даалгавар задарснаас хойш хоцорч орсон тохиолдолд ангийн хаалгыг барьж оруулахгүй. Тиймээс суралцагчид бүх эрсдэлээ тооцож шалгалтын байранд хувийн бэлтгэлээ сайн базааж, эрт ирэх шаардлагатай юм.
Ц.Уянга
