Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулахтай холбогдуулан УИХ-ын 76 гишүүн даргынхаа тушаалаар өөр өөрийн тойрогт ажиллаж иргэд сонгогчдын санаа бодлыг сонсч, далимд нь хийсэн, хийж байгаа ажлаа тайлагнаж явна.
Өөрөөр хэлбэл, одоогийн 76 гишүүн ирээдүйн 152-ын төлөө хичээж л байна. Тоо, тогтолцооны талаар тайлбарлах гэж очсон тэднийг иргэд, сонгогчид нь их л таагүй угтаж байгаа бололтой.
1.
УИХ-ын гишүүн, ХХААХҮ-ийн сайд Х.Болорчулуун Дорнод аймагтаа давхар дээлтэй их л додигор очсон ч микрофоны өмнө гарч ирсэн тэтгэврийн өвгөн “ Та нар 32 жил төр барилаа. Хийж бүтээсэн юм нэг ч алга. Таны нүүрэн дээр хэлье. Та манай аймгаас ард түмний сонголтыг 3 удаа авч УИХ-д суулаа. Юу хийсэн юм бэ. Та нар зөвхөн хувь бизнесийнхээ төлөө улс орон, ард түмнээ балладаг. Та нар юу хийсэн болоод яалаа гэж 152 болох гээд байгаа юм бэ. Өшөө их идэж ууж, хулгай хийх нь үү. Манай аймагт миний мэдэхээр 43 уул уурхайн орд ашиглаж байна. Бүгд та нарын гараар орсон. Одоо хар, ямар болчихоод байна” хэмээн ам асуув.
2.
Ховд аймагт уулзалт хийж байгаа Ш.Адьшаа гишүүнийг малчид нулимстай угтав. Цас их унаснаас малын зүй бус хорогдол ихэсч, малын тэжээлгүйн улмаас харгана бараадаж, хэдэн малынхаа хойноос өдөр шөнөгүй гүйж буй малчид юун УИХ-ын гишүүдийн тоо, сонгуулийн тогтолцоо сонсох, санаа бодлоо хэлэх. Уулзалтад ирсэн цөөн хэдэн малчин та нар энд суухаар малчдын хотонд очоод бидний амьдралтай танилц. Та нар юу ч мэдэхгүй байж, худлаа толгой эргүүлсэн зүйл ярьж явна хэмээн бухимдаж байна.
УИХ-ын гишүүн Ш.Адьшаагийн хувьд ч тоо тогтолцооноос илүү өвс тэжээлийн тусламжийн талаар толгой гашилгасаар ирсэн бололтой.
3.
Дархан-Уул аймагт очсон гурван гишүүн ч иргэдийн бухимдалтай тулж байгаа харагдав. “Та гурвыг дагаад хэчнээн хүн явж байгаа билээ. Тэгэхээр 152-ыг дагаад ийм хэмжээний хүмүүс л нэмэгдэнэ” хэмээн бухимдаад өнөөдрийн амьдралын түвшин, орон нутгийн удирдлагуудын ажиллах чадавх, тэтгэвэр, тэтгэмж гээд олон асуудлыг хөндөв. Мөн Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн талаарх санал асуулга гэж байгаа ч жирийн иргэдээс илүү төрийн албан хаагчдыг голцуу оруулсан байна хэмээн бухимдах ч хүн байсан.
Ингээд харвал, УИХ-ын сонгууль болоход жил хүрэхгүй хугацаа үлдээд байхад одоогийн 76 гишүүний нэр хүнд шалнаас өндийхгүй байгаа нь илт. Авлига, албан тушаалын хэргүүд, ард түмний амьдралын түвшин, уул уурхайн салбарын иргэндээ өгөөжгүй давалгаа, төрийн хүрэлцээгүй үйлчилгээ, орон нутгийн удирдлагуудын чадавх гээд нийгэм стресс дүүрэн байна.Тэд энэ 76-г байтугай ирээдүйн 76-г ч хүлээж авах хүсэл алга.
Хэрвээ МАН одоо байгаа олонхиороо түрээд Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр УИХ-ын сонгуулийн холимог тогтолцоогоор явуулж, 152 гишүүн сонгохоор болбол энэ 76-гийн дийлэнх нь жагсаалтад орох нь тодорхой. Тэгэхээр нүүрээ улайлгаж, сонгогчдоос сайн муу үг сонсолгүй УИХ-ын танхимд эргээд заларчихна. Харин ирээдүйн 76-г “өндөг шидээд” хөөх нь энүүхэнд байна.
Уг нь, УИХ-ын дарга Г.Занданшатар амьдралаас хэт тасарчихсан эрхэм гишүүдээ тойрог руу нь явуулсан цагаа, байгаа оносон ажил болов бололтой.
Энэ удаагийн уулзалтаас харвал тоо, тогтолцооноос илүү УИХ-ын гишүүд газарт бууж, иргэдийн амьдрал дунд орж, дуу хоолойг нь сонсох цаг нь болж. Тэдний бүтэн ч уншиж үзэлгүй баталж байгаа хуулийн төслүүд иргэдийн амьдралд хэрхэн биеллээ олж байгааг мэдрэх ёстой.
Иргэд төрд барилц хэмээн сонгосон хүндээ итгэхгүй байна.УИХ-ын гишүүн гэдэг хууль баталж, төр барилцах хүн биш өөрийнхөө бизнесийг цэцэглүүлж, илүү их идэж уух гэж саарал ордонд ордог “хулгайч” гэх үгс уулзалт бүрт сонсогдож байна.
Өнөөдрийн 76-гийн цаашдын хувь заяа бүрхэг бүүр харанхуй байхад ирээдүйн 152-ыг иргэд хэрхэн угтаж авах бол...Сонгууль болоход жил хүрэхгүй хугацаа үлдлээ.
