Монголын нийгэм дэх авлигажсан системийг зад татах зорилготой гэгдэж буй Засгийн 5Ш ажиллагаа сүр бараатай эхлээд хэсэг хугацаа өнгөрчээ. Яахав, өнгөрсөн өдрүүдийн үйл явцыг харахад шил, толь гэх зэрэг ажиллагааны хүрээнд тусгай сангийн мэдээллүүд, лиценз эзэмшигчдийн нэрс ил болж буй нь сайн хэрэг. Гэхдээ Монголчууд эртнээс “Гараа сайн бол бариа сайн” гэж хэлж ярьж ирснийг бас өнгөрсний алдаа оноогоо дэнслэх нь зүйн хэрэг ч, ахмадуудаа онилоод байх нь зөв биш гэдгийг эрх баригчдад сануулахад илүүдэхгүй байх.
Учир нь МАН-ын 5Ш одоогоор ахмадуудад “халтай”, залууст ээлтэй үйл явц л харагдаад байна.
Тухайлбал, Шувуу ажиллагааны хүрээнд гаднын улс орнуудаас аваад ирэх 100 гаруй хүний нэрсийг Х.Нямбаатар сайд зарласан бол нидэр дэр дээрээ улс төрд шууд оролцохоо болиод удсан Т.Бадамжунайг Филиппинээс авчирж буйгаа орон даяар зарлав. Элдэв асуудлуудад нэр холбогддог ч нэгэн цагт МАН-д мэдэлтэй явж, улс орны хөгжил дэвшилтэй холбоотой шийдвэр гаргалцаж явсан түүнийг нас нэлээн дээр гарсан хойно нь намынх нь багачууд дээлийг нь нөмөргөх гэж буйгаа хөл хөөрцөг болгоод байгаад нийгэм цаанаа л нэг дургүй байна.
5Ш ажиллагаагаар ахмадуудаа онилох гээд байна уу гэж харах бас өөр үйл явцууд ч өрнөсөн. Тухайлбал, “Эрдэнэс Монгол”-ын Зэс металл группийг удирдаж байсан Х.Бадамсүрэнг, “Оюу Толгой” компанийн ТУЗ-ийн гишүүн Н.Багабандийг чөлөөлөх шийдвэрийг хамтад нь гаргасан. Төрийн ажил төрлийг урагштай явуулахын тулд халаа сэлгээ хийлгүй л яахав. Гэхдээ сүр дуулиантай Шувуу, Шүүр зэрэг ажиллагаануудынх нь эхний “бай”-нууд намынх нь ахмад настай хүмүүс болоод байгаа нь агуулга талаасаа муухай юм л даа. Шинэчлэл чухал ч, уламжлалгүй шинэчлэл үгүй байдаг. Алдсан ч оносон ч өнгөрсөн рүүгээ шүлс нусаа нийгээд байх нь хэр зохистой юм бол, бодох л асуудал.
Сүртэй нэртэй ажиллагаа зарласан даруйдаа хэдэн ахмадаа хөөж тууж байхад зарим албан тушаалтнууд ковидын түр хуулиар томилогдсон учраас ажлаа хүлээлгэж өгье гээд хэдэн сар болж байхад шийдэхгүй хөдөлж цөхөөд байгаа нь хачирхалтай.
Тухайлбал, Хөгжлийн банкны захирал Н.Мандуул энэ оны нэгдүгээр сарын 13-ны өдөр ажлаас чөлөөлөгдөх өргөдлөө өгсөн байхад, шийдээгүй. Дараа нь дөрөвдүгээр сарын 4-нд дахин өргөдлөө өгсөн ч шийдээгүй. Тэрбээр өөрийгөө түр хуулиар томилогдсон, би явах ёстой хүн гээд байхад Шүүр ажиллагаа түүнийг тойроод байгаа нь хачирхалтай. Ийм маягаар өөр бусад хэд хэчнээн ч албан тушаалтныг Шүүр ажиллагаа тойрч байгаа бол гэх өнцөг энд гарч ирж байна.
Уг нь Шүүр ажиллагааны хүрээнд төрийн алба, төрийн өмчийг “шимэгчид”-ээс салгана гээд л байгаа. Шимэгчид гэдэгт хууль зөрчин үйл ажиллагаа явуулж байгаа хэн бүхэн, залуу хөгшингүй л хамаарах ёстой баймаар.
Хэрэв Шүүр ажиллагаа шударга хэрэгжвэл, Улс төрд нөлөө бүхий этгээдийн хууль ёсны орлогоос давсан хэрэглээг таслан зогсоох, нийтийн албанд танилын хүрээгээр томилогдохгүй байх нөхцөлийг бүрдүүлэх; Авлига, албан тушаалын гэмт хэргийн хариуцлага гарцаагүй байх, холбогдсон этгээдийг нийтийн албанаас шүүрдэн цэвэрлэх; Төрийн алба, төрийн өмчийг “шимэгчид”-ээс салгах; Авлига, албан тушаалын гэмт хэргийг хуулийн хүрээнд бүрэн гүйцэт, шуурхай шалган шийдвэрлүүлэх зэрэг ажлуудыг шат дараатай хийгдэх ёстой.
Гэвч өнөөдрийн байдлаар харахад ахмадуудаа л шүүрдэх гээд яараад байх шиг. Яарвал даарна гэж Монголчууд ярьдаг даа.
Б.МӨНХ
