Ирэх лхагва гарагт эхлэх УИХ-ын Хаврын чуулганаар авлига, албан тушаалын гэмт хэрэгтэй тэмцэх, засаглалыг болон парламентын ардчиллыг боловсронгуй болгохтой холбоотой цогц асуудлыг нэн тэргүүнд хэлэлцэхээр төлөвлөснөө өнгөрсөн баасан гарагт /2023.03.10/ УИХ-ын дарга Г.Занданшатар илэрхийлжээ. Өөрөөр хэлбэл хаврын чуулганы хугацаанд халуухан улс төр өрнөх нь. МАН-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ “Сонгуулийн тогтолцоог өөрчлөхөд эрх баригч нам бэлэн байна” гэж хэлсний араас УИХ-ын дарга Г.Занданшатар “Засаглалыг болон парламентын ардчиллыг боловсронгуй болгоно” гэдэг мэдээ тараалаа. Үүний цаана УИХ-ын гишүүдийн тоог нэмэх, сонгуулийн тогтолцоог өөрчлөх буюу сонгогчдын санал гээгддэг мажоритар тогтолцоог халж холимог тогтолцоогоор ээлжит сонгуулийг явуулах асуудал яригдаж буй.
Иргэд, сонгогчдын дунд нэр хүндээ алдаж буй МАН дахин засгийн эрхэнд гардаггүй юм гэхэд хамтарсан Засгийн газар байгуулах хэмжээний суудал парламентад авахын тулд сонгуулийн тогтолцоог өөрчлөхөөр санаархаж буй гэх хардлага бий. Дээрээс нь улс төрийн гол өрсөлдөгч АН-ыг учир зүйгээ олохоос өмнө сонгууль хийх нь эрх баригчдын давхар хүсэл тул ээлжит сонгуулийг 2023 оны намар хийхээр тохирсон тухай яриа Төрийн ордноос дуулдах болсон. Хаврын улс төр халуухан болох эхний шалтгаан бол парламентын ардчилал болон засаглалаа боловсронгуй болгох нэрээр эрх баригчдын хүслээ гүйцэлдүүлэх улс төр юм.
Хоёрдугаар шалтгаан бол авлига, албан тушаалын гэмт хэрэгтэй хэрхэн тэмцдэгээ МАН ард түмэнд харуулж алга ташилт сонсох эсвэл үзэн ядагдахтай холбогдоно. Учир нь Хөгжлийн банк, нүүрсний хулгай гээд олныг бухимдуулсан хэргүүд МАН-ын үед шийдэгдэх үү, замхрах уу гэдэг асуултын хариулт хаврын чуулганы хугацаанд тодорхой болно. Зөвхөн нүүрсний хулгайн хэрэгт эрх баригч МАН-ын найман гишүүн нэр холбогдсон. Тодруулбал Б.Энх-Амгалан, А.Анандбазар, Н.Наранбаатар, Б.Баттөмөр, Ц.Сэргэлэн, Ш.Раднаасэд, Ж.Мөнхбат, Т.Аюурсайхан нар нүүрсний хэргээр шалгагдаж буй. Эдгээр гишүүдийн таван нь энэ хэрэгт яллагдагчаар татагдсаныг АТГ-аас зарлаад байгаа.
МАН-ынхан авлига, албан тушаалын хэрэгт холбогдсон гишүүдээ бүрэн эрхээс нь чөлөөлж хуулийн байгууллагад шалгах боломжийг олгох уу эсвэл хамгаалж үлдэх үү гэдгээс Хөгжлийн банк, нүүрсний хулгайн хэрэг хаашаа шийдэгдэх нь тод томруун харагдах учиртай. Гэхдээ найдлага тун бага. Яагаад гэвэл өмнө нь эрх баригч МАН-ынхан ЖДҮ-ийн хэрэгт холбогдсон гишүүдэд хариуцлага тооцно гэж наана чанга яриад цаагуураа хамгаалж үлдсэн түүхтэй. Энэ түүх давтагдах эсэх нь ирэх 7 хоногт эхлэх хаврын чуулганаас тодорхой болно.
Г.Жав
Toim.mn
