Монгол Улсын Их Хурлын тогтоолоор байгуулагдсан “Монгол Улсын Хөгжлийн банкнаас санхүүжүүлсэн төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилт, үр дүн, зээл олголт, эргэн төлөлтийн явцын талаар хянан шалгах үүрэг бүхий түр хороо”-ны Нотлох баримтыг шинжлэн судлах хоёр дахь шатны сонсгол /2023.02.08/ үргэлжилж байна.
Хөгжлийн банкны эх үүсвэр болон улсын төсвөөр ХХААХҮЯ нь “Дархан гурил тэжээл” үйлдвэрийн элеваторыг 15.9 тэрбум төгрөгөөр 2015 оны 10 дугаар сард худалдан авсан байна. Гэтэл энэ нь ашиглалтад ороод 36 жил болсон хуучин элеваторыг засч сайжруулсан байсан бөгөөд 2016 онд ХХААХҮЯ-ны дотоод аудитын газраас нь шалгалт хийгээд ижил төрлийн элеватороос 3 дахин өндөр үнээр авч, төсвийн хөрөнгийг хэмнэлтгүй зарцуулсан гээд АТГ-т шалгуулахаар шилжүүлсэн байна. Тариалан эрхлэлтийг дэмжих сан нь элеваторын ердөө 16-33 хувийг ашиглаж, урсгал зардалд 2016-2018 онд 2,2 тэрбум төгрөг зарцуулжээ. Энэхүү төслийн хэрэгжилтийг хянуулахаар шүүх хяналтын байгууллагад шилжүүлсэн ч өнөөдрийн хүртэл эцэслэн шийдвэрлээгүй байгаа гэдгийг шинжээчийн дүгнэлтэд дурдсан.
Хуралдаан даргалагч Б.Энхбаяр: Хөгжлийн банкнаас санхүүжүүлсэн 8 тэрбум төгрөгийн гүйлгээнд 2015 оны 6 дугаар сарын 11-нд “Молор констракшн” руу 530 сая төгрөг эргэн төлөгдөх нөхцөлтэй зээл олгов гэдэг утгаар мөнгө шилжжээ. Үүнтэй холбоотойгоор “Молор констракшн”-ы хувьцаа эзэмшигч байсан Содномзундуйн Эрдэнэ дуудагдсан. Тус компанийн захирал Бадамцэцэг нь таны ээж гэж ойлгосон. Тиймээс таныг дуудсан байгаа юм. Таныг энэ асуудлаар эрүүгийн хэрэгт буруутгаж, шалгасан тухай асуудал яригдаж байна. Тиймээс танаас тайлбар авья.
С.Эрдэнэ: "Молор констракшн" компанид ямар нэгэн хувьцаа эзэмшиж байсан түүх надад байхгүй. Ямар үндэслэлээр, ямар мэдээллээр намайг энэ асуудалд холбогдуулж дуудсаныг би ойлгоогүй. Хоёрт, энэ компани хөгжлийн банктай холбоотой ямар нэгэн зээл авч байсан түүх байхгүй. “Дархан гурил тэжээл” компанитай тус компани хувьцаа борлуулсан орлогоос 530 сая төгрөгийг шилжүүлсэн юм билээ. “Молор констракшн” компанийн захирал Бадамцэцэг миний ээж биш. Ээжийн дүү. Шинжээчийн дүгнэлтэд буруу ташаа зүйл маш их сонсогдлоо. Хөгжлийн банкнаас сүүлд 8 тэрбум төгрөг авсан нь тухайн “Дархан гурил тэжээл” үйлдвэрийн асуудал. Улсын төсөвт 2014, 2015 онд нийт 16 тэрбум төгрөгийг Дархан-Сэлэнгийн бүст үр тарианы агуулах барих гэж сууж, батлагдсан байдаг. Харин Хөгжлийн банкны зээлийн асуудлыг Дархан гурил тэжээл өөрөө тайлбарлах байх. “Дархан гурил тэжээл” компанийн 150 мянган ширхэг хувьцаа буюу тухайн үеийн үнэлгээгээр 500 гаруй сая төгрөгийн хувьцааг “Молор констракшн" эзэмшиж байсан. Ингээд аж ахуйн нэгж компани хооронд хувьцааг нь үнээр нь шилжүүлж өгсөн юм билээ.
Тухайн үеийн сайдаар ажиллаж байсан хүн нь төсөвт батлагдсан шинээр барих арга хэмжээг худалдан авах болгож өөрчлөөд худалдан авах ажиллагааг зохион байгуулж байхад яагаад Сангийн яам болон холбогдох яам нь арга хэмжээ аваагүй юм бэ. Сайд нь Х.Баттулга байсан шүү дээ. Сангийн сайд нь байсан Ч.Улаанаас ганц л бичиг гарсан байдаг. Энэ тухай шинжээчийн дүгнэлтэд алга.
Хуралдаан даргалагч Б.Энхбаяр: "Молор констракшн" ХХК-ийн хувьцаа эзэмшлийн лавлагааг УБЕГ-аас авсан. Та энэ компанийн 20 хувийг эзэмшиж байсан гэдэг мэдээлэл ирсэн. Үүсгэн байгуулагч гэдэгт мөн таны нэр байна. Эцсийн өмчлөгчөөр Бадамгаравын Цэнд-Аюуш гэж хүн бүртгэгдсэн байна.
С.Эрдэнэ: Эцсийн өмчлөгч буюу Б.Цэнд-Аюуш гэдэг миний ээж. Анх энэ компанийг үүсгэн байгуулах үеийн хуралдаанд оролцож, үүсгэн байгуулагчийн жагсаалтад орж байсан. Түүнээс миний хувьд хувьцаа эзэмшиж байгаагүй. УБЕГ-аас ямар учраас оруулсныг мэдэхгүй байна.
