УИХ-аас өнгөрсөн долоо хоногийн пүрэв гаригт Ерөнхий сайдаар томилогдсон Г.Занданшатар өчигдрийн байдлаар Засгийн газрынхаа бүтцийг тодорхойлж, бүрэлдэхүүнээ сонгож чадаагүй л байна. Үндсэндээ, жинхэлсэн ганц Ерөнхий сайдтай Засгийн газар хэд хонолоо. Үнэхээр ч, улс төрийн ийм хүнд үед Засгийн газрыг бүрдүүлэх нь хэцүү л дээ.
Ер нь бол, Үндсэн хууль, бусад хуулийн зарчмаар ялсан нам Засгийн газраа дангаараа байгуулах эрхтэй юм. УИХ-ын 2024 оны сонгуульд МАН ялсан. Гэтэл АН-ынхан Засгийн газарт нь ороод хамаг өнгөтэй өөдтэй яамдад нь эзэн суучихсан. Тэр утгаараа, МАН-ынхны Удирдах зөвлөл, Бага хурлынхаа түвшинд яриад, дарга нартаа тавиад байгаа шаардлага нь зөв болж таараад байгаа юм.
Нөгөө талаас, УИХ-ын 2016 оны сонгуулиас дараалан ялж, ажил, албан тушаалаар дутагдаж гачигдахын зовлон үзээгүй МАН-ынханд УИХ-ын 2024 оны сонгуулиас хойшх хэдэн сар хэцүүхэн өнгөрсөн нь ойлгомжтой юм. Тэгээд, тус намын Бага хурлаас “...АН” гэж нэрийг нь бичээгүй болохоос “...Цаашид АН-гүй Засгийн газар байгуулна” гэдэг тогтоол гаргачихсан. Үүгээрээ, улс төр, эдийн засгийн сонирхлуудын удаан бэлдсэн хөдөлгөөнд “санамсаргүйгээр” нэгдчихсэн юм.
Тэгэхээр, АН одоо Г.Занданшатарын Засгийн газарт багтахгүй нь тодорхой юм. Ерөнхий сайд ч АН-ыг Засгийн газартаа урих боломжгүй гэсэн үг.
Гэхдээ, МАН-ын Бага хурлын тогтоолоор хамтарсан Засгийн газраас “халагдсан” АН-ынхан Л.Оюун-Эрдэнийг Ерөнхий сайдаас огцорсон өдрөөс эхлээд сөрөг хүчний байр суурь дээр очсон. Тэр утгаараа, шинэ Ерөнхий сайд Г.Занданшатарт “...Өмнөх Засгийн газрын бүтцийг цомхон болго” гэсэн шаардлагыг тавиад байгаа аж. Энэ нь Засгийн газрын бүтэц, бүрэлдэхүүнийг шийдвэрлэхэд тодорхой хэмжээгээр гацаа үүсгээд байна. Хэрэв, УИХ-д 42 суудалтай АН-ын энэ шахалтыг үл тоомсорловол Засгийн газрын “нас” тэр хэрээр богионосох нигууртай юм.
Гэтэл, Ерөнхий сайд Г.Занданшатарт нөгөөх гурван намтай хамтарч Засгийн газраа байгуулах нь нээлттэй үлдсэн. Тэдэнтэй ойр ойр уулзаж байгаа юм байна. “Үндэсний эвсэл” зүгээс Дэд бүтэц хариуцсан Шадар сайдыг, ХҮН нам Эрчим хүчний яамыг, ИЗНН БОУАӨ-ийн яамыг авахаа илэрхийлжээ. Энэ нь Г.Занданшатарыг Засгийн газраа эмхлэхэд бас нэг гацаа болжээ. Гэхдээ, бас тэд өөрсдөө “...Улс төрийн байдал цаашид ямар байх нь вэ” гэдэг дээр болгоомжлоод Засгийн газарт хамтрах талаар яаран шийдвэр гаргах, байр сууриа илэрхийлэхгүй байх шиг байна. Нэмээд, УИХ-ын залуу гишүүд “...Засгийн газар болгонд ажилладаг сайд нарыг дахиад томилохгүй байх ёстой” гэсэн шаардлагыг Ерөнхий сайдад, МАН-д тавьчихаад байна.
Товчхондоо, ийм л эрх зүй, амьдрал хоёрын огтолцол дээрээс Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын ам, гар хоёроор дамжин Засгийн газрынх нь бүтэц, бүрэлдэхүүн хоёр гарах учиртай. Гээд л хүлээгдэж байна.
Гэвч, ингэж удааширснаар Монголын улс төр, эдийн засгийн нөхцөл улам хүндрэх шинж рүүгээ орчихлоо. Эхэндээ, Л.Оюун-Эрдэнийг огцруулж, үүнээс үүдсэн төр, намуудын түвшний хөдөлгөөнүүдийг шинжээч, ажиглагчид “...Улс төрийн тогтворгүй байдал үүслээ” гэж дүгнэж байв. Гэвч, шинэ Ерөнхий сайд тодорсон ч Засгийн газар нь бүтэж, бүрдэж өгөхгүй өдөр хоног өнгөрөөлөө. Үүнээс, улс төрийн тодорхойгүй байдлыг үүсэв. Энэ явсаар, эдийн засагт ч тодорхойгүй байдал үүсгэлээ. Төслүүд байтугай, төсвийн хувь заяа ч бүрхэг болоод эхэллээ дээ.
Б.ГАРЬД
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
