Усны газрын дарга З.Батбаяр 2023 оны ус ашиглалтын урьдчилсан дүн болон хамгийн ихээр ус ашиглаж байгаа компаниудын талаар өнөөдөр мэдээлэл өгсөн юм.
Усны газрын дарга З.Батбаяр “2023 оны ус ашиглалтын урьдчилсан дүнгээр Монгол улс 645 сая метр куб ус ашигласан байна. Энэ бол урьдчилсан дүн. Тэгэхээр 3 дугаар сард эцсийн дүн мэдээ гарна.
2022 онд 606 сая метр куб ус ашигласан байдаг. Тэгэхээр нэг жилийн дотор ус ашиглалтын хэмжээ 40 сая метр кубээр нэмэгдсэн байна. Ус сувгийн удирдах газраас Улаанбаатар хотыг усаар хангахад жилд 48 сая метр куб ус хэрэглэдэг. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсын усны хэрэглээ Улаанбаатар хотын усны хэрэглээний хэмжээнд нэмэгдсэн гэсэн үг. 645 сая метр куб гэдэг нь ОХУ-ын Галуут нуурын цахилгаан станцын жилийн хэрэглээтэй тэнцэхүйц дүн гэж ойлгож болох юм.
Хэдийгээр бид боломжит усны нөөцөөсөө бага хэмжээнд ашигладаг ч Улаанбаатар хот орчимд болон говийн усны хувьд хомсдол үүсэх хэмжээнд очоод байна. Жишээлбэл, Говийн бүсэд худгийн ус булаацалдсанаас болоод эрүүгийн хэрэг гарсан. Нэг литр ус мянган төгрөг хүрсэн тохиолдол ч гарсан. Ус гэдэг тэгш бус хуваарилалттай зүйл. 2024 онд үерийн болон гангийн аюул тохиолдож болзошгүй учраас усны хомсдол үүсэж эрсдэлтэйг анхааруулж хэлж байгаа юм.
Мөн хөрсний усыг барилга барихтай холбоотойгоор их хэмжээгээр шавхаж байгаа юм. Тухайлбал, хуучин Худалдаа хөгжлийн банкны барилгыг нураагаад газар дээр нь барилга барьж байгаа компанитай холбоотой мэдээлэл байна. 2022,2023 онд энэ байгууллага бүхэлд нь хөрсний ус шавхаж ажиллаж байна. Гэтэл өнөөдрийг хүртэл усны төлбөр, хохирлын мөнгө тооцоогүй байна. Үүнд, хоёр барилгын компани холбоотой. Нэг нь “Хурд пропертиз” ХХК бол нөгөөх нь туслан гүйцэтгэгч “Ривер стоун пропертиз” гэх компани. Тус компанийн зүгээс 2 жилийн турш ус зайлуулах ажил хийж байгаа ч гуравхан сарын гэрээ хийсэн байгаа юм. Гэрээнд 7 насостай ус зайлуулж байгаа гэсэн ч биднийг газар дээр нь очиж ажиллахад 22 насостай ус зайлуулж байсан. Хэрвээ тус газраас албан ёсоор Усны газарт хандахгүй бол БОАЖ-ын сайдын тушаалаар гаргасан усны нөөцөд хохирол учруулсан гэх аргачлалаар тооцож, төлбөр тавих болно.
Тус байгууллагыг 22 насосоос ус зайлуулсан гэж дээрх аргачлалаар тооцож үзэхэд 5,6 сая метр куб хэмжээний ус зайлуулсан байна. Тухайн компани албан ёсоор Усны газраар дүгнэлтээ гаргуулаад явсан бол 5,6 тэрбум орчим төгрөгийн усны төлбөр гарах байж. Харин хохирол тооцох аргачлалаар үзвэл тус компани 146 тэрбум төгрөгийн усны төлбөрийн хохирол учруулсан гэж гарч байна.
Тиймээс энэ компани албан ёсоор манай газарт хандаж, баримт сэлттэй мэдээллээ ирүүлэхгүй бол бид хохирол тооцсон хэмжээгээр хууль хяналтын байгууллагад хандана. Усны төлбөр бол Монгол улсын албан татвартай ижил үйлчилдэг зүйл.
Их хэмжээний хөрсний ус шавхнаас үүдэж ямар хэмжээний хохирол учирч, эрсдэл үүсч болохыг бид өнөөдөр хэлж чадахгүй. Хөрсний усыг зайлуулах нь гадаргын усны бохирдолтой шууд холбоотой. Сэлбэ гол дээр олон жил үүсээгүй халиа үүсээд байна. Энэ нь хөрсний усыг зайлуулсантай холбоотойгоор Сэлбэ гол дээрх гүүр, барилга байгууламжинд эрсдэл үүсэх аюултай” гэсэн мэдээлэл өглөө.
