Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Д.Сумъяабазар агаар орчны бохирдлыг бууруулах, гэр хорооллыг хөгжүүлэх, орон сууцжилтын бодлого, агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлд богино, дунд, урт хугацааны бодлого хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа талаар мэдээлэл өглөө.
Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлын эх үүсвэрийн 44.2 хувь нь дулааны цахилгаан станц, 31 хувь нь гэр хорооллын өрхүүдийн галлагаа, 16.1 хувь нь автомашин, 8.7 хувь нь хог хаягдал, ДЦС-ын үнсэн сан зэрэг бусад хүчин зүйлсээс ялгарч байна. Судлаачдын тооцоолсноор агаар дахь "PM10" тоосонцор, нүүрстөрөгчийн дутуу исэл, хүхэрлэг хий болон азотын давхар эслийн дийлэнх нь гэр хороолол болон автомашинаас ялгарч байгаа аж.
Гэтэл Монгол Улсад амсгалын замын өвчлөлийн 52.9 хувь, уушгины хорт хавдрын 39.9 хувь, хүүхдийн амьсгалын замын өвчлөлийн 24 хувь, зурх судасны өвчлөлийн 20 хувь, уушги, зүрх судасны хавсарсан өвчлөлийн 30 хувь нь агаарын бохирдлоос үүдэлтэй байна. Мөн агаарын бохирдол нь дан ганц амьсгалын зам, зүрх судасны тогцолцооноос гадна хүний нөхөн үржихгүй, мэдрэлийн тогтолцооны эрүүл мэндэд сөргөөр нөлөөлдөг. Агаарын бохиодолд бага, дунд, өсвөр насны хүүхдүүд хамгийн их өртддөг.
Тиймээс НЗД Д.Сумъяабазар агаарын бохирдлыг бууруулахад Нийслэлээс хэрэгжүүлж буй бодлого, шийдвэрийг дэмжиж, хамтран ажиллахыг уриалсан юм.
Замын түгжрэл агаарын бохирдлын том шалтгаан болж байна
Автомашин багадаа 20 км цагийн хурдтай явж байгаа тохиолдолд Евро-5, АИ-92, дизель түлш 95 хувьтай шатдаг байна. Гэтэл нийслэлийн замын түгжрэлээс шалтгаалж автомашинууд дунджаар 10 км цагийн хурдтай явж байгаа нь хөдөлгөөрт дутуу шаталт явагдаж "PM10", азотын давхар эсэл ялгаруулах шалтгаан болж байгаа аж.
Автомашинаас ялгарч байгаа агаарын бохирдлын хэмжээг тээврийн хэрэгслээр нь задалж харвал 72.1 хувь нь суудлын автомашинаас ялгардаг. Насжилтаар нь авч үзвэл автомашинаас үүдэлтэй нийт агаарын бохирдлын 74.2 хувь нь 10-аас дээш жилийн насжилттай буюу хуучин тээврийн хэрэгслээс ялгардаг байна.
Мөн нийслэлийн замын түгжрэлийн оргил ачааллын үед бий болдог дуу чимээний бохирдол ДЭМБ-аас тогтоосон 60 дб хэмжээнээс гурав дахин их буюу 80-180 дб хүрч байгааг дурдсан юм.
Тиймээс агаарын бохирдлыг бууруулахад Улаанбаатар хотын замын даацыг нэмэгдүүлэх, тээврийн хэрэгслийн тоог цөөрүүлэх замаар автомашины зорчих хөдөлгөөний хурдыг сайжруулж хөдөлгөөрийн дутуу шаталтаас сэргийлэх шаардлагатай байгааг онцоллоо.
Нийтийн тээврийн нэмэлт эгнээ байгуулснаар автомашинаар зорчих дундаж хурд 26 хувиар нэмэгдэнэ
Тэгвэл Нийслэлийн 500 тэрбум төгрөгийн бондын эх үүсвэрээр нийтийн тээврийн холбоос зам, хотын зарим хэсэгт нэмэлт эгнээ байгуулахаар төлөвлөж байгаа аж. Үүнээс автозамын нэгдүгээр эгнээг нийтийн тээвэрт зориулж өөрчлөх ажилд 16.4 тэрбум төгрөг төсөвлөсөэн байна. Ингэснээр нийтийн тээврийн хүртээмж сайжирч, иргэд хувийн автомашинаар зорчих байдал буурснаар замын түгжрэл саарч, автомашинаар зорчих дундаж хурд 26 хувиар нэмэгдэнэ. Улмаар автомашинаас ялгарах нийт агаарын бохирдлын хэмжээ 17.8 хувиар буурна гэж тооцсон байна.
Мөн явган зорчигч автомашинаас ялгарах агаарын бохирдол, хүнд элементэд өртөх байдлыг бууруулахад явган замыг ногоон байгууламж бүхий, 2.5-5 метр өргөн байхаар стандарт тогтоож байгаа аж. Уг дугуйн зам болон явган замд нэг стандарт мөрдүүлж байгаа юм.
Нийслэл сүүлийн 3 жилд 16 байршилд нийт 16.1 км явган хүний замд дээрх стандартыг нэвтрүүлсэн байна. Улмаар цаашид нийслэлийн 20 гаруй байршилд 24 км явган хүний замд уг стандартыг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөжээ.
Сургууль, цэцэрлэгүүдэд цонхны агаарын шүүлтүүр суурилуулахад 27.5 тэрбум төгрөг шаардлагатай
НЗД Д.Сумъяабазар Улаанбаатар хотын хэмжээнд агаарын бохирдолд нийт 278 сургууль, 262 цэцэрлэг, 40 эмнэлэг өртөж байгааг онцоллоо. Тэгвэл сүүлийн нэг жилийн хугацаанд 171 сургууль, цэцэрлэгийн анги, танхим, эмнэлгийн тасалгааны цонхонд нарийн ширхэгт тоосонцороос хамгаалах агаарын шүүлтүүр суурилуулсан байна. Цаашид 423 сургууль, цэцэрлэг, эмнэлэгт агаарын шүүлтүүр суурилуулахад 27.5 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт шаардлагатай байгаа аж.
Хагас кокс бол дунд хугацааны шийдэл, хийн түлш бол урт хугацааны шийдэл
Агаарын бохирдлыг бууруулах дунд хугацааны шийдэлд Эрчим хүчний сайд Б.Чойжилсүрэнгийн санал болгож байгаа хагас кокс турших асуудлыг нийслэлийн бондын эх үүсвэрээс 32 тэрбум төгрөгөөр санхүүжүүлэхээр тохирсон. Тэгвэл НЗД Д.Сумъяабазар нийслэлийн агаарын бохирдлыг бууруулах урт хугацааны шийдэл нь хийн түлш бөгөөд уг шийдлийг хэрэгжүүлэхэд их хэмжээний хөрөнгө оруулалт шаардлагатай байгааг онцоллоо.
Түүнчлэн дунд хугацаанд хотын дахин төлөвлөлт, шинэ дэд төв, бичил төвүүдийг байгуулах замаар 219.9 мянган орон сууц буюу 665 мянган хүнийг орон сууцанд хамруулахаар төлөвлөсөн байна.
Сэргээгдэх эрчим хүчээр өөрийн хэрэглээг бүрэн хангадах "Hybrid хаус" бүхий 52 бичил төвд 36.4 мянган орон сууц, дахин төлөвлөлтийн 88 байршилд 48.2 мянган орон сууц барих аж. Гэхдээ өмнө нь зөвхөн орон сууц босгож ирсэн алдааг давтахгүй. Энэ удаа сургууль, цэцэрлэг, ногоон байгууламж, үйлчилгээг цогцоор нь шийдэнэ. Ингэхдээ дахин төлөвлөлт бүс болон дэд төвүүдэд баригдах үйлчилгээний байгууламжуудад газрыг нь үнэгүй олгоно гэв. Ингэснээр иргэд өөрийн амьдарч байгаа хамран тойрох хүрээнээс төрийн болон бусад бүх үйлчилгээг авдаг болж, бүх хүн хотын төв рүү чигждэг байдал үгүй болно гэж харж байгаа аж.
Эхний ээлжинд нийт 34.5 мянган орон сууц бүхий зургаан дэд төв байгуулахаар төлөвлөсөн бөгөөд уг төслийг бондын эх үүсвэрээс 140 тэрбум төгрөгөөр санхүүжүүлэх аж. Дэд төвүүдийг бий болгох ажил Улаанбаатар хотын урт хугацааны хөгжлийн бодлоготой уялдах бөгөөд ирээдүйд баригдах хурдны зам, тойрог зам, метро зэрэг бүтээн байгуулалттай холбогохоор төлөвлөсөн байна.
"Эрдэнэс баянбогд" ордыг хөдөлгөж, дэд төвүүдийг эрчим хүчээр хангах санхүүжилтийг босгоно
НЗД Д.Сумъяабазар "Эрдэнэс баянбогд" хүрэн нүүрсний ордыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах замаар дэд төвүүдийн эрчим хүч, дулааны эх үүсвэр, дэд бүтэц инженерийн байгууламжийг шийдэх асуудлыг Хятадын талд тависан талаар мэдээллээ.
Тэрээр цаашид олон төвт хотыг бий болгоход 595 тэрбум төгрөгийн эх үүсвэр шаардлагатай. Мөн газар чөлөөлөх эх үүсвэр нийслэлд байхгүй болохыг онцоллоо. Нийслэлийн удирдлагууд санхүүжилтийн эх үүсвэрийг зөвхөн төсвөөс авахаас илүүтэй бонд болон "Эрдэнэс баянбогд" хүрэн нүүрсний ордыг хөдөлгөх замаар хот төлөвлөлт, дэд төвүүдийг бий болгох ажлыг санхүүжүүлнэ гэж харж байгаа аж.
