Зариг.мн сайтын эрхлэгч, сэтгүүлч Н.Өнөрцэцэг Хэнтий аймагт ажиллаж найман ишиг хулгайлсан гэх хэргээр ял эдэлж буй гэр бүл болон малаа алдсан айл, Хэнтий аймгийн шүүх, прокурорын байгууллагынхантай уулзаж, нөхцөл байдлыг газар дээрээс нь сурвалжлан хүргэсэн. Сэтгүүлч Н.Өнөрцэцэг өнөөдөр малчин Төмөрийн том хүү Т.Төрболдын хамт нөхцөл байдлын талаар олон нийтэд мэдээлэл хийлээ.
Сэтгүүлч Н.Өнөрцэцэг, Хэнтий аймгийн Баян-Адарга сумын малчин Гэрэлзаяа, Төмөр нарын эхнэр нөхөр хоёр найман ишиг хулгайлсан гэх хэргээр эхнэр нь 2.6 жил, нөхөр нь 2 жилийн хорих ял эдэлж байгаа. Энэ гэр бүлийн ард ой 2 сартайгаас дээш насны дөрвөн хүүхэд 80 настай эмээгийн хамт үлдсэн. Ой хоёр сартай бага хүүхэд нь хөхнөөсөө гараагүй, ээжийнх нь хөх торны цаана чинэсэн байдалтай байна.
Баян-Адарга сумын төвөөс 5 км хүрэхгүй зайд малчин Болдбаатар, Ж.Эрэвгийлхам, Төмөр гэх саахалт гурван айл байна. Нэг айлаасаа нөгөө айлд хэн орж гарч, юу хийж байгаа нь харагдахуйц ойрхон. Энэ гурван айлын мал 2021 оны есдүгээр сарын 4-нд нийлсэн. Тэр өдөр нь Эрэвгийлхам “Манайхаас 48 толгой мал дутуу байна” гэж саахалт айлуудаасаа шүүсэн. Төмөр гуайнд ирэхэд мал нь байсан.
Төмөр гуайнх хөдөө амьдрахаар айлуудаас мал худалдаж аваад удаагүй, авсан малынх нь тамга тэмдэг өөр өөр тул “Бид мал худалдаж авсан айлуудтайгаа холбогдсоны дараа танай малыг өгье” гээд хот руугаа оруулаагүй.
Эндээс малчдын хоорондын маргаан үүссэн. Цагдаа шүүхдээ тулсан хэрүүл маргаан болж Ж.Эрэвгийлхам гуай тэр оройдоо 48 толгой малаа ялган авч, хохиролгүй болсон. Дараа нь Болдбаатар гуайн найман ишиг дутлаа гээд ирсэн. Хэд хоногийн дараа мөн Төмөрийн хотноос найман ишгээ авсан. Шүүхээс буруутгаад байгаа нийт 56 толгой малыг тэр үедээ эзэд нь аваад хохиролгүй болцгоосон.
Гэтэл юу болов?
Цагдаад өргөдөл өгсөн учир 56 толгой малын асуудал гээд цагдаагаас хулгайэ хэрэг гэж шалгаж эхэлсэн. Энэ бол хулгайн хэрэг биш, мал нийлсэн асуудал гэж малаа алдсан малчид ч хэлсэн. Тэрийг малын хулгай гэж үзэхгзй гэж сумын хэсгийн төлөөлөгч мөн хэлж байна.Тэгвэл яагаад энэ гэр бүлийг буруутгаж байна вэ? гэхэд Ж.Эрэвгийлхам гуай “Төмөрийнх надтай муухай харьцдаг” гэж тэс өөр юм хэлдэг. Энэ хүн бас нэг зүйлийг худлаа хэлсэн нь 10 мал дутсан гэх мэдэгдэл. Эрэвгийлхам гуайн мал дутаагүй гэдэг нь нотариатын бичгээр нотлогддог.
Эхнэр Гэрэлзаяа шүүхийн шийдвэр сонсоод үр хүүхдүүддээ санаа зовж уйлж орилно шүү дээ. Гэтэл шүүхээс уйлж, ориллоо гэж ялыг зургаан сараар нэмж, 2 жил 6 сар болгосон.
Тэдний ээж 80 настай эмээ Даариймааг Эрүүгийн хуулийн 18-ын 3-т заасан мөнгө угаах хэргээр шалгасан. Найман ишгийг борлуулаад, олсон мөнгөө зарцуулсан гэж буруутган Хэнтий аймгийн Цагдаагийн байгууллага 2 жил шалгаж, эцэст нь цагаадсан. Наян настайг хүнийг хоёр жил амар тайван байлгаагүй. Шүүхийнхэн ингэтлээ ялзарсан гэж би бодоогүй.
Гэтэл 2023 оны долоодугаар сарын наадмын дараа Прокуророос эсэргүүцэл бичиж, 80 настай эмээг цагаатгасан нь буруу. Мөнгө угаах гэмт хэрэг мөн шүү дээ гэж эсэргүүцэл бичсэн байна. Мөн энэ гэр бүлийг олон нийтэд мэдээлэл хийлээ гэж дарамталж байна. Наадмын өмнө Хэнтийн аймгийн орлогч Прокурор Ганзориг гэж хүн Гэрэлзаяагийн камерт орж, “Яахаараа хэвлэлд ханддаг юм. Та нар эндээс гарна гэж байхгүй шүү” гэж занаад гарсан байх юм. Наадмын дараа дахин нэг прокурор ороод “Та нарыг ясыг чинь цайтал суулгана” гэж заналхийлсэн байна. Хэнтий аймагт хууль хяналтынхан ингэж ажиллаж байна.
Мал хулгайлаагүй хүмүүсийг ямар зүйл ангиар шийтгээд байгаа юм бэ. Хууль хяналтынхан энэ маягаар маш олон энгийн иргэдийг хэлмэгдүүлж байж магадгүй юм байна шүү гэсэн хардлага төрж байна. Тиймээс олон нийтэд хандаж байгаа юм.