УИХ-ын гишүүн С.Чинзориг: Хуульд өөрчлөлт оруулснаар орлого нэмэгдүүлэх юм байхгүй. Дандаа зарлага нэмэгдүүлэх зохицуулалтууд орж байна. Зарлага маш их нэмэгдэж байна. Энэ хууль батлагдсанаар ирэх жил НДС-гийн зарлага 1.4 их наядаар нэмэгдэхээр байна. Төсвийн ачаалал 900 орчим тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэх юм байна. Сангийн хуримтлалыг дэмжиж байгаа. Гэхдээ хэзээнээс хуримтлал нь бий болох, хэрхэн хуримтлуулах нь тодорхой биш болчихоод байгаа юм. Иргэдэд маш их хүлээлт үүсгэхээр байна. Тэтгэвэр өвлөгдөх юм шиг, орон сууцны зээлд өгч болох, эрүүл мэнд нийгмийн асуудалдаа зарцуулж болох юм шиг ойлголт өгөөд иргэдийг төөрөгдүүлээд байна. Зардлаа Сангийн яам юу гэж үзэж байгаа юм бэ. 2040 оноос хэрэгжих юмыг ярьж, иргэдэд хүлээлт үүсгэж байна.
Нийгмийн бодлогын байнгын хорооны дарга П.Анужин: Төсвийн тооцоолол дээр Сангийн яамтай ярьж, тодорхой шийдэлд хүрээгүй бол энэ хууль энэ хүртлээ хэлэлцэгдэхгүй байсан. Засгийн газар эдийн засгийн өсөлттэйгөө уялдуулаад хамгийн түрүүнд хийж байгаа шинэчлэл бол НД-ын багц хууль. 2025 он хүртэл хагас хуримтлалын тогтолцоогоо хэрэгжүүлж, 2044 он гэхэд Монгол Улс бүрэн хуримтлалын тогтолцоо руу шилжинэ.
Ажлын хэсэг, НДЕГ А.Хишигбаяр: Хуулийн төслийг боловсруулж байхад 1.2 их наядын зардал гарна гэж тооцож байсан. 560 тэрбум төгрөгийн нэмэлт зардал гарна. Үүний 369 нь хоёр хувийг мөнгөжүүлэх асуудал дээр гарч байгаа. Бусад нь үйл ажиллагааны зардал. Өмнө нь 7 жилээр тэтгэврээ тогтоолгосон хүмүүсийн тэтгэврийг өөрчлөн тогтооно гэж зааснаас нөхөж олгоно гэж заагаагүй. Харин гэр бүлийн хоёр хүний нэг нь нас барвал үлдсэнд нь 20 хувийн нэмэгдлийг нь олгоно гэсэн зардалд 7 тэрбум төгрөг шаардлагатай байгаа.
ХНХ-ын сайд Х.Булгантуяа: Орлого нэмэхэд цалин нэмэгдэх, НДШ төлж байгаа хүмүүсийн тоог нэмэх, НДШ-ийг нэмэх, төрөөс даадаг НДШ-ийг бууруулах гээд хэдхэн арга хэмжээ л авдаг. Одоо бол манай улс НДШ-ийг нэмэгдүүлэх ямар ч боломжгүй. Энэ хэдэн заалтад л орлого, зарлага явж байгаа.
УИХ-ын дарга Г.Занданшатар: Бид тэтгэврийн зөрүүг арилгахыг зорьж байхад энэ хандлага чинь тэтгэврийн зөрүүг бүр нэмэгдүүлнэ шүү дээ. Яг адилхан тэтгэвэр авч, ижил ажил хийж байсан хүмүүс тэтгэвэрт гарсан хугацаанаасаа хамаараад өөр, өөр тэтгэвэр авна. Бүхэлд нь индексжүүлэхгүй бол НДС-аа дампууруулах эрсдэлд хүрнэ. Нийгмийн даатгалын сангаа дампууруулахгүй байх эрсдэлийг тооцохгүй, хүмүүст таалагдах гээд тэтгэвэр индексжүүлж нэмэх асуудлаа л яриад байна. Нийгмийн даатгалын сангийн чинь алдагдал 2030 онд Оюу толгойн алдагдлаас ч их болж улсын төсөвт ирнэ шүү дээ. Энэ талаар Дэлхийн банкны хийсэн судалгаа байдаг. Сангаа бодохгүй судалгаа, тооцоогүй юм ярилгүй ирээдүйд гарах хохирлыг энэ хариулж байгаа хүмүүс хариуцна шүү.
УИХ-ын гишүүн Ч.Ундрам: Энэ хууль орж ирэх гэж маш их удсан. Ахмадууд нэлээдгүй хүлээсэн. Өнгөрсөн гурван жил тойргоороо явж, ард иргэдтэй уулзахад тэтгэврийн зөрүү их, тэтгэвэр шударга бус байна гэдгийг хэлж байсан. Жишээ нь 40 жил багшаар ажиллаад тэтгэвэрт 20 жилийн өмнө тэтгэвэрт гарсан хүн саяхан тэтгэвэрт гарсан хүний тэтгэврийн зөрүү өндөр байна. Мөн огт ажил хийхгүй байж байгаад нийгмийн даатгалын шимтгэлээ өдрөөр тооцож төлөөд, ажил хийсэн надаас өндөр тэтгэвэр тогтоолгож байна, үүнийг арилгаж өгөөч гэдэг асуудлыг хэлж байсан. Инфляцтай ялдуулж тэтгэврийг нэмэх ёстой. Мөн хилийн цэргийн гэр бүлгийн хүмүүсийн НДШ төлөгддөггүй учраас тэтгэвэр тогтоолгох боломжгүй байсан. Энэ асуудлыг хуулиар шийдэж байгаад баяртай байна. Гэр бүлийн хүний нэг нь нас барахад 20 хувь нь үлдсэнд нь өвлөгдөж байгаа юм байна.
Нийгмийн бодлогын байнгын хорооны дарга П.Анужин: Тэтгэврийн тусгай зохицуулалт гээд 20 хувийг үлдсэн гэр бүлийн гишүүнд нь олгох асуудлыг тусгасан. Энэ өвлөгдөхөөс тусдаа. Хууль хэрэгжиж эхлэхэд төлж байгаа шимтгэлийн хоёр хувийг нэрийн дансанд байршуулж эхэлнэ. Энэ нэрийн данснаас өвлүүлэх асуудлыг ярина.
Ажлын хэсэг, Хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын яам Батжаргал: Хувийн нэмэлт тэтгэвэр дээр гурван тоглогч ажиллана. Нэгд, Хувийн тэтгэврийн сан, хоёрт, урт хугацааны даатгагч, гуравт хяналт тавих хоёр байгууллага ажиллахаар хуулийн төсөлд тусгасан.
