Төр өөрөө мах, гурил бол стратегийн хүнс гээд хуульчилчихсан хэрнээ эдгээр бүтээгдэхүүний нийлүүлэлтийн асуудал дээр олигтойхон шиг эрүүл оролцоотой байж чаддаггүй. Тиймээс иргэдийн халаасан дахь хэдхэн төгрөгийг хуу хамчихдаг үнийн өсөлтөд эдгээр стратегийн хүнс нь жин дарах нөлөөллийг үзүүлсээр байна.
Уг нь нөхцөл байдал ийм байгаа нь хэдийнэ ил тод байсаар байхад салбар яамны асуудлыг хариуцахаар ирсэн ээлжит сайд Х.Болорчулуун энэ хаврын махны нийлүүлэлт дээр дөмөгхөн шиг анхаараад өгвөл болох л байсан дүр зураг харагдаад байгаа. Гэвч сайд даргын сандал суудлыг хариуцлага гэж харахаасаа илүүтэй бялууны хэрчим гэж үздэг, ханддаг байр байдал түүнээс ч гэсэн үнэртээд л байгаа.
Хамгийн гол нь цаашид Хүнс хөдөө аж ахуйн асуудал хариуцсан яам хариуцсан ажил үүргээ сайн хийхгүй бол инфляцын өсөлт олигтой буурахаар нөхцөл байдал харагдахгүй байгааг тодотгоё.
Ер нь бол нийт инфляцын 40-50%-ийг мах, гурил, сүү, хүнсний ногоо, шатахуун гэсэн 5 бүтээгдэхүүн үүсгэдэг аж. Тэгвэл Үндэсний статистикийн хорооны сүүлийн тооцооллоор улсын хэмжээнд 11.3 хувь байгаа инфляцын 36 хувийг дотоодын хүнсний бүлгийн үнийн өсөлт бүрдүүлж байгаа юм.
Үүн дотроо хүнсний инфляцын 47 хувийг гурил болон гурилан бүтээгдэхүүн, 22 хувийг махны үнэ бүрдүүлж байна. Тэгэхээр инфляц тогтворжих эсэх нь Хүнс хөдөө ахуйн салбарын яамнаас хийж хэрэгжүүлэх ажилтай ихээхэн хэмжээгээр холбоотойг энэ тоо ойлгуулж байна. Ерөөс хүнс хөдөө аж ахуйн салбарын тогтолцоо болон нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээг нь сайжруулах шаардлагатай болохоос Х.Болорчулуун сайд шиг өдийд угаасаа үнэ өсдөг гэсэн тайлбар хэлээд суугаад байж болохгүй л дээ. Түүнчлэн идэш бэлтгэж, ургац хурааж байгаа намрын улирлаас эхлээд хавар, зуны эхэн саруудад чанартай бүтээгдэхүүнийг тогтвортой үнээр хэрэглэж чаддаг нийлүүлэлт, хадгалалтын тогтолцоог л бүрдүүлэх хэрэгтэй байгааг Төв банкны Мөнгөний бодлогын газрын захирал Б.Баярдаваа хэлсэн байна лээ.
Мөн тэрбээр махны экспортын нөхцөл байдлын талаар хэлэхдээ, “Махны зах зээлийн хувьд нийлүүлэлтийг гинжин хэлхээ, бүтээмжийг сайжруулахгүйгээр экспортод мах гаргах бололцоо байхгүй. Тодорхой хэмжээний мах экспортоллоо гэхэд л дотоодын зах зээл дээр хомсдол үүсэж, дотоодын зах зээл дээр үнийн өсөлт, инфляц болж байна.
Тэгэхээр махны нийлүүлэлт тогтвортой биш, салбар нь өөрөө эргэлтэд бүрэн ороогүй, тогтвортой ажиллаж чадахгүй, бүтээмж нь муу байна гэдгийг маш тодорхой харуулж байна. 70 сая малыг яавал тогтвортой махны нийлүүлэлтийн эх үүсвэр болгож, эдийн засгийн эргэлтэнд оруулах вэ? гэдэг нь олон зүйлстэй холбогдож байна. Тухайлбал, нийгмин хавтгайрсан халамжтай ч холбогдоно. Цаашилбал, малаас гаралтай түүхий эд, дагавар бүтээгдэхүүнийг боловсруулах аж үйлдвэрийн салбар, бүр цаашилбал хөдөө аж ахуйн салбар малчдад олгож байгаа нийгмийн халамж энэ бүх зүйлүүдтэй уялдаж байна.
Хөдөө аж ахуйн салбарыг төр засаг, санхүүгийн системээс бүх төрлийн сувгаар буюу дотоод, гадаадын эх үүсвэртэй хөнгөлөлттэй зээлээр дэмжиж, төсөл хөтөлбөрүүд хэрэгжүүлдэг. Харин үр дүн хаана байна гэдгийг сайн үнэлэх ёстой, тэгж байж дараагийн хөтөлбөр, арга хэмжээнүүдээ хэрэгжүүлэх шаардлагатай” гэсэн байсан.
Ер нь бол эдийн засагчдын ийм үндэслэл бүхий зөвлөмжийг Засгийн сайд нар анхаардаг байх хэрэгтэй. Тэрдундаа тун чухаг яамыг хариуцаж буй Х.Болорчулуун сайд та, үр дүн гаргаж ажиллахгүй бол инфляц дорвитой буурахгүй нь байна шүү.
А.МӨНХ