Л.Оюун-Эрдэнийн удирдаж буй Засгийн газрын сайд нарын үйл ажиллагааг харахаар сүр нь их ч сүйдтэй зүйл хийж гавихгүй, сонгууль угтсан бие халаалтдаа л түлхүү анхаараад байгаа дүр зураг давамгайлж байна.
Тухайлбал, Боомтын сайдын албанд сүр дуулиантайгаар томилогдоод, гишүүн ах нар нь амжилт хүсэж буй агшин хормууд нь сошиалаар нэг цацагдаад байсан Х.Булгантуяа Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайдаар засагт үргэлжлүүлэн ажиллаж эхэлсэн билээ.
Сайд тогтохоо больсон яаманд түүнийг томилох болсон үндэслэлээ “эмэгтэй хүн учраас” гэх үндэслэлд илүү нааж тайлбарласан, эрх баригчид. Ер нь бол дэлхийн улс орнуудын жишгийг харахад нийгмийн асуудлыг эмэгтэй хүн хариуцаж ажиллахад давуу талууд гардаг нь үнэн л дээ. Гэхдээ Х.Булгантуяа сайдын хувьд сонгууль угтсан энэ нэг жилд удирдаж буй яамныхаа хариуцах ёстой асуудлууд руу гүнзгий орж чадахааргүй л дүр зураг харагдаж байна. Ингэж хэлэх болсон нь ч үндэслэлтэй.
Учир нь Ерөнхий сайд энэ долоо хоногийн “Өглөөний уулзалт” арга хэмжээгээ аж ахуйн нэгжүүдийн хүний нөөцийн менежерүүдтэй хийсэн. Уулзалтад Х.Булгантуяа сайд оролцсон.
Монгол Улсын хөдөлмөрийн зах зээлд 1 сая 125 мянган хүн ажиллаж байгаагийн 22 хувь нь төрийн албанд, 74 хувь нь хувийн хэвшилд ажиллаж буй бөгөөд энэ үзүүлэлтээр Монгол Улсад дөрвөн хүн тутмын нэг нь төрөөс хамааралтай байгаа талаар Ерөнхий сайд хэлсэн. Түүнчлэн дөрвөн хүн тутмын нэг нь хамааралтай байгаа төрийн албаны цалин цавгийн асуудлыг шинэчлэх талаараа салбарын сайд ч ярив.
Гэтэл уулзалтад ирсэн хувийнх хэвшлийнхэн дээр дурдагдаад буй ДӨРВӨН ХҮН ТУТМЫН ГУРВЫНХ нь эрх ашгийг төлөөлж буй шүү дээ. Зүй нь энэ уулзалтын гол цөм нь Монгол Улсын хөдөлмөрийн зах зээлийг хэрхэн яаж бэхжүүлэх вэ, хувийн хэвшлээ хэрхэн яаж бэхжүүлэх вэ, компаниудаа хэрхэн яаж дэлхийн биш юм аа гэхэд бүс нутгийн хэмжээнд хүргэж хөгжүүлэх вэ, ачааны хүндийг үүрч дүүрсээр ирсэн хувийн хэвшилд ажиллагсдын цалин цавууг хэрхэн яаж өсгөх вэ, хөдөлмөрийн бүтээмжийг нь хэрхэн яаж олон улсын жишиг үнэлэмжээр үнэлдэг болох вэ гэх зэрэг хүлээлт үүсгэсэн асууддлуудыг том зургаар нь хэлэлцэх ёстой байв.
Хувийн хэвшлийнхний зүгээс ийм агуулга бүхий санаа оноогоо хэлж ярьсан ч салбар хариуцсан сайд маань төрийн албаныхны цалингийн шинэчлэлд илүү өргөлт өгч байгаа нь анзаарагдав.
Тэрбээр, цалин хөлсний бүтцийн шинэчлэлийн хүрээнд 2022 онд төрийн албаны 222 ялгаатай цалинг 53 болгож бууруулсан, төрд ажилласан жил бүрийг нэг хувиар тооцож нэмэгдэл олгон, орон нутгийн нэмэгдлийг 20-100 хувь олгодог болоод байна. Цаашид төрийн албан хаагчдын цалингийн ялгааг арилгах, цалин хөлсөнд эзлэх нэмэгдлийн хэмжээг хязгаарлах, төрийн үйлчилгээний албыг гүйцэтгэлд суурилсан санхүүжилтэд шилжүүлэх, цалин хөлсний асуудлыг зохицуулсан салбарын хуулиудад зохицуулалт хийх зэрэг арга хэмжээг авах шаардлагатай байгаа гэв. Мөн Засгийн газар 2022 онд хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих долоон хөтөлбөр хэрэгжүүлж 26,2 мянган иргэнийг ажлын байранд зуучилсан бол 2023 онд ажил олгогчийг дэмжих арга хэмжээнд 15 тэрбум төгрөг зарцуулахаар тусгасан гэхчлэн хэлж ярилаа.
Ер нь бол төрийн албаныхны цалингийн асуудал чухал ч гэлээ зуу зуун мянган иргэнийг багтаан шингээж байгаа хувийнх хэвшлийнхээ өсөж өндийх, илүү чадавхжихад Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам анхаарах шаардлагатай ч, үнэндээ энэ яам дорвитой ажил хийж гавилгүй өдийг хүрсэн. Х.Булгантуяа сайдын хувьд ч яг л энэ жишгийг давтаад энэ яамнаас явна. Уг нь үнэхээр хийе бүтээе гэсэн эрмэлзэлтэй хүн бол сайдын суудалд оччихоод, билэг тэмдэг маягаар хэдэн сар өнгөрөөх биш ядаж л өөрчлөлтийн эхлэл тавихад анхаарах хэрэгтэй л дээ. Хувийн хэвшлийнхний цалин өслөө гээд байдаг ч үнэн хэрэгтээ бодит цалин өсөж гавьдаггүй. Энэ нь эргээд хувийн хэвшлийнхний хувьд үйл ажиллагаа явуулахад үргэлж эрсдэлтэй, зардал нь өссөөр байдагтай холбоотой. Зүй нь Хөдөлмөр, нийгмийг хамгааллын яамны үйл ажиллагаа Монгол Улсын хөдөлмөр эрхэлж буй хэн бүхэнтэй холбоотой асуудлыг цогцоор нь авч үзэх, том зургаар нь хардаг байх шаардлагатай байдаг. Гэвч түрүүн хэлсэнчлэн Х.Булгантуяа сайд сонгууль хүртэл энэ яамыг удирдах хугацаандаа чанарын өөрчлөлт дагуулж чадахааргүй, ир мөргүй байна. Түүний энэ удаад хүлээсэн үүрэг нь Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн дараа төрийн албаныхны цалинг нэмэх асуудлыг чуулганаар хэлэлцэх үед л тодрох биз ээ.
Н.ЧИНЗОРИГ
