УИХ дахь МАН-ын бүлэг өчигдөр /2023.04.24/ ээлжит хуралдаанаараа цалин хөлсний талаар Засгийн газраас төлөвлөж байгаа ажлын тухай ХНХ-ын сайд Х.Булгантуяагийн мэдээллийг сонсжээ. Бүлгийн дарга Д.Тогтохсүрэн хэлэхдээ "Сүүлийн үед өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүний үнэ өссөнтэй холбогдуулан цалин хөлс нэмэх шаардлагатай байна гэж иргэд шаардаж байна. Үүнтэй холбогдуулан уг асуудлыг өнөөдөр хэлэлцсэн. Төрийн албан хаагчдын цалин хөлс ялгавартай байгаа. Тиймээс ялгавартай байдлыг багасгах, цалин хөлсий инфляц, үнийн өөрчлөлттэй холбогдуулан нэмэх, салбар хоорондын цалингийн зөрүүг арилгах зэрэг томоохон өөрчлөлтүүдийг хийх шаардлага байна гэж бүлгийн гишүүд үзсэн. ЗГХЭГ-ын дарга Д.Амарбаясгалангаар ахлуулсан Ажлын хэсэг Засгийн газарт ажиллаж байна. Цалин хөлсний асуудалтай хамт тэтгэврийн асуудал яригдана" гэсэн юм. Эрх баригч намын бүлэг цалингийн асуудлыг хэлэлцэж, засагтаа чиглэл өгч байгаа нь сайн хэрэг. Гэхдээ цалин хөлсний ялгаварт байдал, цалингийн хэмжээ доогуур байгаа нь төрд харьяалагдах 200 мянган хүнд хамаатай сэдэв биш. Ерөөс Монголын хөдөлмөрийн зах зээлд гар бие оролцож, ахуй амьдралаа урагшлуулж буй хэн бүхэнд хамаатай сэдэв гэдгийг эрх баригчид ойлгож, ухаарч буй болов уу.
Инфляц өсөхийн хэрээр бодит цалин, иргэдийн худалдан авах чадвар огцом буурдаг гэдгийг Олон улсын хөдөлмөрийн байгууллагын судалгаанаас бэлхнээ харж болно. Гэтэл манайд 2021 оны сүүлийн хагасаас эхлээд өссөн инфляцын өсөлт одоо ч хоёр оронтой тоогоор хэмжигдсээр байна. Энэ хэрээр иргэдийн бодит цалингийн хэмжээ буурч, худалдан авах чадвар нь буурсаар байгаа юм. Эрх баригчдын амнаас эдийн засаг сэргээд байна, ковидын өмнөх үеийг давж сэргэлээ гээд попроод байгаа ч хэрэг дээрээ тэгш бус байдал нийгэмд гаарч, иргэдийн олонхын цалин нь ахуй амьдралд нь хүрэлцэхгүй, өнөөдрийн энэ үнийн өсөлтийн хурдыг нь гүйцэхгүй туйлдаж байна.
Үндэсний стастикийн хорооны судалгааг харахад, эрхбиш тодорхой болох байх л даа. Дундаж цалингийн хэмжээ 2021 онд 1.4 сая төгрөгт хүрсэн нь 504.7 ам.доллартой тэнцэж байгааг Үндэсний Статистикийн Газраас мэдээлж байсан. Тэгвэл дундаж цалингийн энэ өөрчлөлтийг 2014 онтой харьцуулахад 642 мянган төгрөгөөр өссөн бол доллароор авч үзвэл ердөө 83 ам.доллароор өссөн дүн гэдгийг статистикчид тайлбарлаж байсан.
Тэгэхээр бүхэл бүтэн долоон жилийн хугацаанд Монгол хүний нутагтаа авч байгаа дундаж цалин 83-хан ам.доллароор өсөж байна гэдэг бол эмгэнэл. Эдийн засаг хэчнээн өгсөж, уруудлаа гээд үнийн өсөлт энэ хугацаанд тогтвортой хадгалагдаж байсныг хэн хүнгүй л мэдэж буй. Гэтэл дээрх 83 ам.долларыг долоон жилд хуваагаад аваад үзэхээр дундаж цалин жилд 10 гаруй ам.доллароор л өссөн гэсэн үг.Тэгтэл энэ хугацаанд бидний хэрэглэдэг хүнс, барааны үнэ хэд хэчнээн хувиар өссөн билээ дээ. Ийм байхад иргэд нь харийн оронд очиж шал угаагаад хавь илүү цалин авч, үр хүүхдүүддээ зориулъя гэлгүй л яахав.
Сонгууль дөхөхөөр л хэдэн төрийн албан хаагчдынхаа цалинтай зууралдаж попордог байдлаа эргэн харж, Монгол Улсын хөдөлмөрийн зах зээлийг бүрэн зургаар нь харах цаг хэдийнэ болоод байна, эрх баригчид аа. Үүний тулд эдийн засагт бүтцийн хувьд өөрчлөлт оруулах, хувийн хэвшлүүдээ илүү чадавхжуулахад анхаарах шаардлагатай гэдгийг мэддэг юм уу, үгүй юм уу?
Б.МӨНХ