Хоёр өдрийн өмнө Авлигатай тэмцэх газрын дарга, тэргүүн комиссар З.Дашдаваа “Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөр - Авлигатай тэмцэх үндэсний стратеги”-ийн төслийг Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатарт танилцуулсан билээ. Улсын Их Хурлын 2016 оны тогтоолоор батлагдсан “Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөр”-ийн хэрэгжих хугацаа 2022 онд дууссан учраас ийнхүү шинэ хөтөлбөр, шинэ стратегийг спикерт танилцуулсан юм. З.Дашдаваа даргын танилцуулгаас үзэхэд, энэ удаагийн стратеги авлигыг бууруулах чиг үүргээ нэлээн сүрхий онилсон гэж буй юм.
Сануулахад, Л.Оюун-Эрдэнийн удирдаж буй Засгийн газар одоогоос хоёр жил шахмын өмнө авлигатай тэмцэх төлөвлөгөөгөө зарлахдаа, "Авлигын төсөөллийн индекс" жагсаалтад Монгол Улсаа хоёр жилийн хугацаанд 100-гаас доош буюу хоёр оронтой тоонд оруулна гэж том дуугарч байв. Гэтэл "Транспэрэнси Интернэшнл” олон улсын байгууллагаас энэ оны нэгдүгээр сарын сүүлийн өдөр танилцуулсан "Авлигын төсөөллийн индекс 2022"-т Монгол Улсын үзүүлэлт хоёр оронтой тооноос улам алсраад, 180 орноос 116 дугаар байрт жагссан байв. Энэ нь мөнөөх том зорилт тавьсан 021 оны үзүүлэлтээс таван байр ухарсан таагүй хэрэг болсон.
Ядаж байхад сонгууль хаяанд тулсан үед Засгийн газрын зорилт хэрэгжих нь бүү хэл хөрсөн дээр амжиж буухгүй нь тов тодорхой болсны дөнгөж араас 5Ш хэмээх ажиллагааны талаар яаран сандран танилцуулсан билээ. Өнгөрсөн хоногуудад 5Ш-ийн хүрээнд гэх тодотголтой үйл явцууд хөвөрч байна. Тусгай сангуудын мэдээллүүдээс ил болгож буй зэрэг нь сайн л хэрэг. Гэвч манай бодит нөхцөл байдлыг аваад үзэхэд, улайм цайм хулгайч, луйварчин барилтай этгээдүүд эрх мэдлээс холдолгүй хадаатай л байж байдаг. Тиймээс ч 5Ш –ийн хүрээнд сонгууль хүртэл хэсэг бужигнаж байгаад буцаад бахь байдгаараа л байх вий гэсэн хардлага нийгэмд давамгайлж байна.
Ер нь бол аливаа сэдвийг хөөсрүүлэх бус үнэхээр гүн рүү нь орж байна уу гэдэг л чухал л даа. Түүнчлэн Авлигатай тэмцэх газрын даргын танилцуулсан “Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөр - Авлигатай тэмцэх үндэсний стратеги”-ийн төсөлд тулгамдсан асуудлуудаа ончтой эрэмбэлсэн үү гэдэг нь анхаарал татаж буй.
З.Дашдаваа хэлэхдээ, Авлигатай тэмцэх үндэсний хөтөлбөр - Авлигатай тэмцэх үндэсний стратеги нь нийт 10 зорилго, 45 зорилт, 225 үйл ажиллагааг томьёолон тусгасан бөгөөд 2023-2030 онд хэрэгжих тус хөтөлбөрийг Монгол Улсын дунд хугацааны хөгжлийн зорилтот хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилтийн хугацаатай нийцүүлж, мөн төрийн болон төрийн бус байгууллага, иргэд, олон нийтийн саналыг түлхүү тусгасан. Тухайлбал, олон нийтийн итгэлийг хүлээсэн авлигаас ангид нийтийн албыг бэхжүүлэхэд 8 зорилтыг тодорхойлсон. Авлигатай тэмцэх үйл ажиллагаанд иргэд, иргэний нийгэм, хэвлэл мэдээллийн бодит оролцоо, үр дүнтэй хяналтыг бэхжүүлэхэд 5 зорилтыг тодорхойлсон.
Мөн авлигатай тэмцэх чиг үүрэг бүхий байгууллагуудын хараат бус, бие даасан байдлыг хангаж, аливаа нөлөөллийн эрсдэлийг бууруулахад 5 зорилтоор томьёолсон. Түүнчлэн, төсөв, худалдан авах ажиллагаанд авлигын эрсдлийг бууруулж, хулгайлах, завших, үрэгдүүлэх боломжийг бүрэн хаана гэж 7 дугаар зорилгыг тодорхойлсон гэсэн юм.
Үнэхээр тэгээд авлига өсөж, үрждэг хөрс сууриуд руу гүн ороод, тогтолцооны маягийн өөрчлөлт хийх асуудлыг нарийн тусгасан бол сайн л хэрэг.
Гэвч өмнөх стратеги нь цааснаас буугаагүй байтал хэрэгжих хугацаа нь дуусчихсан муу жишиг дэргэд байж байдаг. Засгийн газар ч 2021 онд дэвшүүлсэн зорилтдоо хүрэх нь битгий хэл авлигын индексээр улам ухарсан зэрэг нь З.Дашдаваа даргын танилцуулсан шинэ хөтөлбөр, стратегид итгэх итгэлийг бууруулж байна.
М.МӨНХ