Хоол, хүнс нь хүн бүрийн өдөр тутмын амин чухал хэрэглээ билээ. Гэвч шинэ зуунд хоол, хүнсний даяаршил, энэ салбарын бизнесийн хүчтэй нөлөөнөөс улбаатай халдварт бус өвчлөл дэлхий даяар жилээс жилд нэмэгдсээр буй. Хооллолтын тухай мэдэх нийгмийн хэрэгцээ өсөхийн хэрээр мэргэжлийн бус ойлголтууд газар авч, цаашлаад нийгмийн эрүүл мэнд, хүнс, хөдөө аж ахуйн салбарын үйл ажиллагаа, улс орны эдийн засагт хүртэл шууд болон шууд бусаар сөрөг нөлөө үзүүлсээр буй юм.
Иймд Монголын эрүүл мэндийн сэтгүүлчдийн “Цагаан үзэг” холбоо, ШУТИС-ийн Үйлдвэрлэлийн технологийн сургуультай хамтран “Зөв хооллолт - эрүүл мэндэд” уулзалт, сургалтыг Дэлхийн эрүүл мэндийн өдрийг угтан зохион байгуулсан. Судалгаа, нотолгоонд тулгуурласан энэхүү уулзалт, сургалтаар эрүүл мэндийн чиглэлээр дагнан мэргэшиж буй сэтгүүлчдэд зөв хооллолт, монголчуудын уламжлалт хүнс, түүний шимт тэжээллэг чанарын талаар мэдлэгээ тэлэхэд нь, олон нийтэд энэ талаар шинжлэх ухаанч мэдээллийг системтэй хүргэхэд нь дэмжлэг үзүүлж, анхдагч эх сурвалжуудтай нь холбож өгсөн юм. Уулзалтын дүнд эрүүл мэндийн чиглэлээр дагнан ажиллаж буй сэтгүүлчдэд системтэйгээр мэдлэг олгох сургалтыг талууд хамтран зохион байгуулахаар боллоо.
Хоол хүнсний хангамжийн бодлого үгүйлэгдэж байна
ШУТИС-ийн Үйлдвэрлэлийн технологийн сургуулийн захирал, доктор, дэд профессор Ж.Туяацэцэг "Эрүүл, зохистой хооллолт, зөв амьдралын хэвшил нь нийгэм, эдийн засгийн суурь үзүүлэлтүүдтэй салшгүй холбоотой. Үүнд амьжиргааны түвшин, ажилгүйдэл, ядуурал, хүнсний хангамж зэрэг хамаарна. Өөрөөр хэлбэл, эрүүл хооллолт гэдгийг эдгээр хүчин зүйлээс ангид авч үзэх боломжгүй. Энэ нь нэг талаараа эрүүл, зөв хооллолтын талаарх ойлголт нь иргэдээс 100 хувь шалтгаалахгүй хүчин зүйл олонтой асуудал аж. Мэдээж хэрэг “амьдралын боломжтой” хүмүүс идэж буй хоол, хүнсэндээ анхаарахгүй байна гэж үгүй. Харин амьжиргааны баталгаажих түвшнээс доогуур орлоготой өрх айлууд, тэдний хүүхдүүдэд юун эрүүл хоол, хүнс вэ? “Өнөөдөр л хоосон хонохгүй бол барав” гэсэн айлууд нийт өрхийн гуравны нэгийг эзэлж байна. Тиймээс хоол, хүнсний дутагдал, буруу хооллолтын уршгаас үүдэлтэй халдварт бус өвчнийг бууруулахын тулд нэн тэргүүнд төр, засгаас хүнсний хангамжийн бодлоготой болох шаардлагатай" гэдгийг онцоллоо.
Монголчуудын хүнсэнд Омега-3 байхгүй бол нийтээрээ аль эрт зөнөгрөх өвчин тусацгаачих байлаа
Нийгэм, олон нийт эрүүл, зөв хооллолтын талаар мэдлэггүй, буруу ойлголттой байснаар эрүүл мэндээрээ хохирох маш том эрсдэлтэйг ШУТИС-ийн Үйлдвэрлэлийн технологийн сургуулийн доктор, дэд профессор М.Пүрэвжав хэлсэн юм. Тэрбээр "Хоол, хүнсний талаарх ташаа мэдээлэл, түүнээс үүдэх зарим үр дагавар" сэдэвт илтгэлийнхээ эхэнд “Халдварт бус өвчлөлийн 70-80 хувь нь буруу хооллолтоос шалтгаалдаг. Иймд хоол, хүнсний шимт тэжээллэг чанарын талаарх зөв, зохистой мэдээллийг иргэд, олон нийтэд өгснөөр мэдлэг, хандлага, дадалд нь нөлөөлөх боломжтой” гэдгийг дурдлаа. Мөн цаашлаад “Өнгөрсөн хугацаанд нийгэмд хооллолттой холбоотой төөрөлдсөн худал, ташаа мэдээлэл их гарсан.
Тухайлбал, “Монголчуудын хоногийн хоолонд омега-3-ын эх үүсвэр огт байхгүй тул нэмэлтээр хэрэглэх шаардлагатай. Учир нь загасны мах хэрэглэдэггүй” хэмээн Б.Дугархүү эмч нэг бус удаа хэлснийг та бүхэн сонссон байх. Гэтэл монголчууд таван хошуу малынхаа махыг хоол, хүнсэндээ өдөр бүр хэрэглэж байна. Хэдийгээр загасных шиг их биш ч малын мах омега-3 агуулдаг. Хэрэв монголчууд омега-3 огт хэрэглэдэггүй байсан юм бол аль эрт нийтээрээ альцгеймер/зөнөгрөх өвчин тусацгаах байлаа” гэв.
Бантанг шим тэжээлтэй болгохын тулд ясны шөл болон махны шөлөнд хийх ёстой
Мөн нэг хэсэг “Хүүхдэд бантан өгөх нь муу” гэж ярьдаг байсныг М.Пүрэвжав ийн тайлбарлав. “Усан дотор хэдхэн ширхэг мах буцалгаад, дээр нь цагаан гурил хийгээд идвэл ямар байх вэ. Харин ясны, ногооны, махны шөлийг бүхэл үрийн гурил, овъёосоор баяжуулан, бантан хийвэл шимт тэжээллэг чанар нь нэмэгдэх үү, гэх мэт зөрүүтэй ойлголт элбэг.
Адаглаад л, бизнесийнхэн монголчуудад кофены хуурай сүүг "Milk" гэж итгүүлсэн. Яг үнэндээ энэ бол сүү биш, ургамлын тос. Харамсалтай нь, үүний хар гайгаар кофены хуурай сүүг найруулаад, хүүхдээ угжиж байхыг харж байлаа. Өмнө нь цэцэрлэг, сургуулиудын хүнсэнд хүртэл кофены сүү гэгчийг өгдөг байсан тохиолдол цөөнгүй. Энэ “сүүг” гадаадад "Alternative non-dairy cream" гэж нэрлэдэг бөгөөд сүү биш, ургамлын тос гэдгийг дахин анхааруулъя. Найрлагыг нь харахад л андашгүй, глюкоз сироп, ургамлын гаралтай тос, цэвэршүүлсэн ус, хүнсний нэмэлтүүд, байгалийн гаралтай амт, үнэр оруулагч, хүнсний будаг зэрэг орсон байгаа. Энэ мэтчилэн буруу, ташаа мэдээлэл нь хүмүүсийн эрүүл мэндэд асар сөрөг үр дагавартай” гэсэн юм.
