Туркийн нэр хүндтэй эмэгтэй зохиолчдын нэг Айше Кулины бичсэн “Түүнийг Аялин гэдэг байсан” романыг эдийн засагч Ц.Хосжигүүр монгол хэлнээ орчуулжээ. Тэрээр энэ талаараа “Ном гаргана гэдэг хүүхэд төрүүлэхтэй адил гэж хэд хэдэн хүнээс сонссон тул “шинэхэн ээж” болсон баяраа ойр дотнын хүмүүс, найз нөхөдтэйгөө хуваалцахыг хүсэж байна” хэмээсэн юм.
Турк Улсад төрж, Швейцарьт анагаахын чиглэлээр суралцаж, Америкт сэтгэцийн эмчээр ажилласан Аялин Девримэлийн амьдралыг өгүүлсэн автобиография роман монгол хэлээр хэвлэгдэв. Зарим хүн амьд явдаг харин зарим нь амьдарч чаддаг гэдэг шиг Аялин үнэхээр дүүлэн ниссэн, цөхрөн газардсан, эргээд ниссэн ч амьдралд гомдохгүйгээр дахин, дахин хайр халамж, сонирхол дурсамж дүүрэн амьдралыг бүтээсэн гайхалтай өөдрөг, биширмээр эрч хүчтэй, дуу алдмаар энгийн дотно нэгэн байсныг энэхүү романд өгүүлсэн аж.
“Түүнийг Аялин гэдэг байсан” романыг монгол хэлнээ орчуулсан "МАПА иншаат" ХХК-ийн мэргэжилтэн Ц.Хосжигүүртэй ярилцлаа.
-Зохиолч Айше Кулины “Түүнийг Аялин гэдэг байсан” номыг орчуулсан баяр хүргэе. Яагаад энэ номыг орчуулах болов?
-Баярлалаа. Би энэ номыг анх 23 насандаа уншсан юм. Тухайн үед 23 настай надад хүнддэх бэрхшээл тохиосон ч “Түүнийг Аялин гэдэг байсан” номыг ганцхан шөнийн дотор уншсанаар барахгүй, өөрт тулгарсан асуудлаа инээгээд туулах мэдрэмж авсан. Энэ бүтээлийг уншсанаар би дуусдаггүй, дотор орших хүчээ олсон. Зөвхөн нэг биш нэлээд хэдэн асуудлыг даван туулахаар.
Тус номыг би унших болгондоо өөр, өөр өнцгөөс харж өөрийгөө баяжуулж чадсан. Мөн номоос авсан мэдрэмж, тулгарсан бэрхшээлээ хэрхэн даван туулснаа бусдад зөвлөх болсон. Тиймээс “Түүнийг Аялин гэдэг байсан” роман бусдад таалагдана, тэдэнд хүч болно гэж бодсоны үндсэн дээр орчуулахаар шийдсэн.
-Таныг эдийн засагч мэргэжилтэй гэж сонссон. Тиймээс уран зохиолын ном орчуулахад хүндрэл хэр тулгарсан бэ?
-Би эдийн засаг мэргэжилтэй ч Туркт бакалаврын боловсрол эзэмшсэн учраас хэлний хувьд эмээх зүйл байгаагүй. Гэхдээ уран зохиолын номыг орчуулахад өөр чадвар хэрэгтэй юм билээ. Зарим үед нэг үгийг орчуулах гэж, түүнд тохирох үгийг олох гэж 24-36 цагийг зарцуулна. Мэдээж эдийн засагч хүнд ном орчуулна гэдэг сорилт. Заримдаа 2-3 хоног номоо орхино. Гэвч удалгүй буцааж номоо барьж авна.
Нэг инээдтэй зүйл хэлэхэд би ном орчуулаад хуянтай болсон. Урьд нь ерөөсөө нуруу, хүзүү хөшиж үзээгүй. Номоо нэг шагайвал хаяж чадахгүй, гоё урсаад байна даа гэж бодоод хуудаснаас хуудасны хооронд олон цаг суучихдаг. Энгийн ажлаа хийх үед бол босож сууна. Харин ном орчуулах үед ус ч уухаас айна. Энэ өгүүлбэр, энэ үг гэсээр суугаад л байна. Дээрээс нь үгийн ан гэж үнэхээр байдаг юм билээ. Тохирсон үгийг нь олох гэж, модон орчуулахгүй гэж хүмүүстэй ярина, хуучин номууд уншина. Эсвэл хүмүүсээс зөвлөгөө авна.
-“Түүнийг Аялин гэдэг байсан” номын онцлог нь юу вэ?
-Хүн номыг хэдэн настайдаа уншсанаасаа хамаараад өөр мэдрэмж авдаг. 23 настай миний бэрхшээл одоогийн нүдээр харахад өөр. Гэхдээ л “Түүнийг Аялин гэдэг байсан” ном тухайн үед намайг босгож ирсэн. Харин 30 гарсан хойноо уншихад дахиад л өөр өнцөг гарч ирсэн. Аливаа зүйлийг ингэж хөнгөн хүлээн авч, өөрөө хугаралгүйгээр даван туулж болдог юм байна гэдгийг ойлгосон. Дараа нь орчуулах эрхээ авчхаад уншихад, хүн уй гашууг яаж даван туулж, өөрөө нугаралгүйгээр цөхрөл дээрээсээ босох вэ гэдгийг олж харсан.
Энэ ном их баялаг. Дээрээс нь бодит хүний амьдралыг өгүүлсэн учраас уншигчдад өөр мэдрэмж өгөх байх.
-Номын орчуулах эрхийг авах гэж нэлээн “хөөцөлдсөн” гэсэн. Тэр тухай хуваалцаач?
-Анх албан ёсны эрхтэй газраас нь ном орчуулах зөвшөөрлөө авах гээд цахим шуудсан бичсэн юм. Эхэндээ эелдэг, хүндэтгэлтэй, албан ёсны байдлаар мэйл бичсэн ч хариу байдаггүй. Сүүлдээ 7-8 мэйлийн дараа “Та намайг мэйл бичээд хариу өгөхгүй бол болино гэж бодож байна уу. Би тэгж шантардаг хүн биш” гээд л үргэлжлүүлэв. Гэтэл 12 цахим шуудан илгээсний дараа хариу ирж, шаардлагаа надад өгсөн. Харин тэр шаардлагууд нь Монголд байдаггүй байж таарсан. Тэгэхээр нь та Монголд байдаг энэ шаардлагуудын дагуу орчуулах эрхийг нь өгөөч гээд дахиад 10 гаруй цахим шуудан бичсэн. Магадгүй тэр хүн маань намайг салахгүй юм байна гэж бодсон байх. Тэгээд надад гэрээгээ явуулж, би албан ёсны эрхийг нь авч орчуулсан.
-Тус номын зохиолч ямар хүн байдаг вэ?
-Айше Кулин гээд Туркийн алдартай эмэгтэй зохиолч бий. Тэрээр хурц, хурц сэдвийн талаар бичдэг. Жишээлбэл, Сербийн дайны үеийн эмэгтэйчүүдийн хорих газар, эмэгтэй хоригдлуудын тухай баримттай илэрхийлсэн. Номын гол баатар Аялан гэдэг эмэгтэй нь зохиолчтой маш ойр өссөн үеэл нь. Тэрээр маш сайн мэддэг хүнээ бичсэн. Бодит хүний намтар учраас үнэнийг өгүүлнэ. Бид хамгийн хайртай хүнийхээ талаар дурсамж үлдээдэг шиг үеэлийнхээ араас ном бүтээсэн. Одоо зохиолч маань 80 гарсан настай хүн бий.
Тэрээр хөндсөн чухал сэдвээсээ болж, сүрдүүлэг янз бүрийн дарамт авсан ч шантраагүй. “Түүнийг Аялин гэдэг байсан” гэдэг ном 1990-ээд онд уншигчдад хүрсэн ч саяхан тус зохиолоор театрчилсан бүтээл төрсөн. Энэ мэтээр түүний бүтээл үл тасран уншигчдад хүрч, монголоос гадна 40-өөд хэл дээр орчуулагдсан.
-Орчуулгын редактораар нь ямар хүн ажилласан бэ?
-Орчуулгын редактораар манай ээж ажилласан. Ээж маань сэтгүүлч мэргэжилтэй. Ойр хүн номыг маань хянасан учраас зөвлөгөө, шүүмжийг сайн өгсөн. Сүүлд нь хэвлүүлэхийн өмнө “Адмон” ХХК хэвлэлийн газрын редактор номыг маань хянасан байгаа.
-Хэр баргийн хүн зүрхлэлж авдаггүй роман орчуулжээ. Үүнээсээ урам аваад дахиад ном орчуулах хүсэл төрж байна уу?
-Хүн бүр л надаас үргэлжлэлийг нь асуудаг. Энэ эхлэл нь учраас дараагийнх нь байгаа шүү дээ гэх зэргээр ойр тойрныхон маань хэлж байна. Үүнээс болоод надад нэг юм үлдлээ. Цаашид ямар бүтээл орчуулахаа мэдэхгүй байна. Би ашиг харж биш энэ номыг орчуулаагүй. Надад хүч өгсөн урчаас зориглон барьж авсан. Тиймээс дахин надад мэдрэмж хүчтэй мэдрэмж төрүүлсэн бүтээл таарвал орчуулах байх.
