Буяныг гаргахгүй, бузрыг нэвтрүүлэхгүй гэгдэх Монголын гаалийн байгууллага, булхай луйвраар дүүрчээ. Байс хийгээд эдийн засаг, нийгэмд хохирол учруулсан анхаарал татсан ноцтой хэргүүдийг гаалийн байгууллагын алба хаагчид үйлдэх боллоо.
Хамгийн сүүлийн мэдэгдэж байгаа хэрэг нь хил гааль хаалттай, эдийн засгийн гол нэрийн бүтээгдэхүүн болох уул уурхайн бүтээгдэхүүнээ хүртэл маш бага хэмжээтэй, хязгаарлалтын горимтойгоор экспортлож байхад нүүрс хулгайлж хил гаргасан асуудал болоод байна. Тодруулбал, 4-р сарын 5, 8, 14-ний өдрүүдэд Өмнөговь аймгийн Гашуунсухайтын боомтоор Ханбогд инженеринг компанийн талбайгаас ачсан 15 машин буюу 2 тэрбумын үнэлгээтэй 2000 орчим тонн нүүрс гаргасан байсныг хууль хяналтынхан илрүүлэн шалгаж байгаа нь олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслүүдээр мэдээлэгдэж эхлээд байна. Тус хэрэгт Монгол Улсын хил, гааль, цагдаа, АТҮТ-ийн ажилтнууд үүнд ямар нэг байдлаар оролцож, цааш гараад Хятадын Баяннуур талд хүлээж аваад нэвтрүүлдэг сүлжээ байдаг нь тодорхой болж байх шиг байна.
Энэ хэрэгт холбогдон шалгагдаж байгаа Гаалийн ахлах байцаагч Д.Эрдэнэбаяр гэгч мэдүүлэгтээ “Уг хэргийг би ганцаараа үйлдсэн” гэж тайлбар өгсөн байна. Гашуунсухайтын нүүрсний хулгайн ард Гаалийн болон бусад төрийн байгууллагын өндөр албан тушаалтнуудын маш том бүлэглэл байгаа учраас, тэднээс ямар нэгэн амлалт, дарамт ирсэн учраас тэр энэ хэргийг ганцаараа даагаад гаръя гэж шийдсэн байж магадгүй. Шийдвэрт нь нөлөөлсөн ч байж болзошгүй.
Ингэж хардах үндэслэл нь Гашуунсухайтын энэ хулгай зөвхөн ганц удаагийн үйлдэл биш гэдэг нь Эрүүгийн цагдаагийн алба, Авлигатай тэмцэх газрынхны шалгалтаар илэрлээ. Өөрөөр хэлбэл уг хэргийг үргэлжлүүлэн шалгахад Гашуунсухайтын боомтоор яг ийм замаар гаргасан нүүрс 2020 оны 5 сарын байдлаар 180 машин болжээ. Нэг машинд дунджаар 130 тонн нүүрс гэж тооцвол 23400 тонн буюу 300 тэрбум төгрөгийн нүүрсний асуудал хөндөгдөж байна.
Ийм хэмжээний томоохон хэргийг энгийн нэгэн Гаалийн байцаагч ганцаараа дур мэдэж хийнэ гэдэг үнэндээ боломжгүй зүйл. Бүр хил гааль ковидын нөхцөл байдлаас болоод хязгаарлалтын горимтой байхад шүү. Иймэрхүү хэргийг гартаа том “хөзөртэй” том албан тушаалтнууд оролцож байж л гүйцэтгэсэн байх боломжтой. Өөрөөр хэлбэл Гашуунсухайтаас баригдсан энэ хулгай зүгээр л “олс”-ны үзүүр төдий. Олсыг ахиулан татвал маш том нүүрсний хулгайн бүлэглэл рүү хөтөлж мэдэх юм. Магадагүй хөтлөөд эхэлчих шиг ч боллоо.
Толгойлсон байгууллагад нь томоохон хулгай луйврын хэрэг нүүрлээд, тэр нь илэрчихээд байхаад ГЕГ-ын дарга Б.Асралт үнэхээр мэдээгүй явж байв уу гэсэн асуулт ч гарч ирж байна. Магадгүй өөрөө олсны нэг үзүүрээс атгасан байхыг ч үгүйсгэхгүй.
Тодруулбал “Ханбогд инженеринг” компанийн менежер Мөнхбаяр гэх залуу дуулианы мөрөөр БНХАУ руу зугтсан байна. Үүнээс өмнө буюу өнгөрсөн баасан гарагт Гаалийн ерөнхий газрын Гаалийн хяналт шалгалтын газрын дарга П.Баттөрийг ажлаас нь халсан байна. П.Баттөр гэгч нь Б.Асралтын сайн найз. Тэд Сү.Батболд гишүүний хүмүүс. Сү.Батболд гишүүний байгуулсан Стар телевизэд Асралт нь гүйцэтгэх захирал, П.Баттөр нь дэд захирлаар ажиллаж байсан. МАН сонгуульд ялснаар хоёулаа хөтлөлцөөд Гаалийн байгууллагын магнайд заларсан улсууд. Гэнэт яагаад сайн найзыгаа халах болов гэдэг нь анхаарал татаж байна. Асуудал томорч, олс татагдахаас өмнө ажлаас нь халсан болж, аргацаах гэв үү гэсэн хардлага ч байна.
Ер нь Гаалийн байгууллага ямар нэг асуудал, томоохон хэрэг гарсан үед бага дунд шатны байцаагчдаараа туг тахиад өнгөрдөг байдал сүүлийн үед их ажиглагдах боллоо. Хууль, хяналтын байгууллагынхан Гашуунсухайтаас цухуйсан олсыг хэр чанга татахыг хэсэгтээ харж сууя.
