Капитал Банкны өр төлбөр барагдуулах ажлын явц ямар байгаа талаар болон цаг үеийн зарим асуудлаар тус Банкны эрх хүлээн авагч Т.Дэлгэрхүүтэй ярилцлаа.
- Капитал Банкны өр төлбөртэй холбоотой асуудал хэрхэн шийдэгдэж байгаа талаар сүүлийн үеийн мэдээллээс хуваалцахгүй юу?
- Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн тушаалаар банкийг албадан татан буулгах, эрх хүлээн авах үйл ажиллагааг эхлүүлдэг. 2019 оны 4 дүгээр сарын 08-ны өдрөөс Капитал банкийг татан буулгах ажиллагаа эхэлсэн бөгөөд Монголбанкнаас 8-н хүний бүрэлдэхүүнтэй банкны эрх хүлээн авагч болон зөвлөлийн гишүүдийг томилсон. Энэ хугацаанд нийт 353 мянга орчим харилцагчийн 315 орчим тэрбум төгрөгийн өр төлбөрийг барагдуулсан. Одоо даатгагдаагүй харилцах, хадгаламж эзэмшигч цөөхөн үлдсэн. Зарим үзүүлэлтээр тооцох юм бол 59 хувьтай хохирол барагдуулах ажиллагаа явагдаж байна.
Өнөөдөр 2021 оны аравдугаар сарын 8-наас 2022 оны аравдугаар сарын 8-н хүртэлх буюу сүүлийн нэг жилийн хугацаанд Капитал Банкны татан буулгах ажиллагааны явцад
- Эрүүл Мэндийн Даатгалын Сангийн хохирлыг 48.8 тэрбум төгрөгөөр
- Нийгмийн Даатгалын Сангийн хохирлыг 27.2 тэрбум
- Бусад өр төлбөртэй нийлээд 92 тэрбум төгрөгийн хохирол барагдууллаа.
Мөн тус хугацаанд 29 тэрбум орчим төгрөгийн чанаргүй зээл төлүүлж, 68 тэрбум төгрөгийн банкны хөрөнгийг дуудлага худалдаагаар болон өр төлбөрт шилжүүлсэн.
Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн тушаалаар өнгөрсөн нэг жилийн хугацаанд хийсэн ажлын тайланг дүгнээд, татан буулгах ажиллагааг 2022 оны аравдугаар сарын 8-наас 2023 оны аравдугаар сарын 8-н хүртэл буюу дахин нэг жилээр сунгаад байна.
- НДС болон ЭМД-ын сангийн хохирлыг хэр хэмжээтэй барагдуулсан бол. Татвар төлөгчдийн мөнгө учраас иргэд эдгээр сангийн өр барагдуулахад илүүтэй анхаарал хандуулж байгаа байх?
- Товчхондоо энэ хоёр сангийн хохиролд нийтдээ 90.8 тэрбумын хохирол барагдуулсан. Хохирол барагдуулахад чанаргүй зээлийг төлүүлэх болон банкны хөрөнгийг дуудлага худалдаагаар худалдан борлуулах ажиллагаа чухал. Банкны зээл төлүүлэх хүрээнд чанаргүй зээлийг бүгдийг нь шүүхээр шийдвэрлүүлж, шийдвэр гүйцэтгэлийн ажиллагаа хийгдэж байна. Цөөн тооны өндөр дүнтэй зээл Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагаанд шалгагдаж байгаа.Шалгаж дуусаж байж хохирол барагдуулах ажиллагаа явагдана.
Хөрөнгийн хувьд дуудлага худалдаагаар борлуулах болон өр төлбөрт тооцон шилжүүлэх ажиллагааг хийж гүйцэтгэсэн. Эдгээр ажиллагаанаас олсон орлогоос хохирол барагдуулах хийгдэж байгаа. Цаашид үргэлжилнэ.
- Банкны хуучин удирдлагуудаас хохирол барагдуулсан уу?
- 2019 оны тавдугаар сард хуулийн байгууллагаас Капитал Банкны өмнөх удирдлагуудад эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаж эхэлснийг та бүхэн мэднэ. Эрүүгийн хэрэг хянан шалгах ажиллагааны явцад Капитал банкны гүйцэтгэх захирал асан А.Ариунболд тус банкны Монгол Улсын Хөгжлийн Банканд төлөх ёстой 54.4 тэрбум төгрөгийг Капитал банкны биш, өөрийн хөрөнгөөр барагдуулаад байна. Өөрөөр хэлбэл Капитал Банк Хөгжлийн банканд өр төлбөргүй болсон юм.
Мөн А.Ариунболд нь НДС болон ЭМДС тус бүр 230 сая буюу нийт 460 сая төгрөгийн хохирол барагдуулж, нэг иргэний хохирлыг барагдуулах ажиллагааг хийсэн. Үүнээс үзэхэд хуулийн байгууллагын үйл ажиллагааны үр дүн болон А.Ариунболд захирал нь хохирол барагдуулахад хүсэл зориг гарган оролцож байна гэж харж байна.
- Өр барагдуулах ажлын явцад тулгарч байгаа гол хүндрэл бэрхшээл нь юу байсан бэ?
- Ерөнхий хүндрэл нь шүүх, шийдвэр гүйцэтгэлийн процесс уддагт л байдаг. Дээрээс нь зээлдэгч нар барьцаа хөрөнгийнхөө үнэлгээн дээр маргаад удааширдаг асуудал бий.
Эрх хүлээн авагчийн ажилчдын хувьд бүх чанаргүй зээлээ шүүхээр шийдвэрлүүлчихсэн, шийдвэр гүйцэтгэлд ажиллагаагаа гүйцэтгүүлчихсэн байгаа. Зээл төлүүлэх ажиллагаа нь хуульд зааснаар шүүхээр өгөөд, зөвхөн шийдвэр гүйцэтгэлээр барагдуулдаг. Түүнээс биш хуульд заагаагүй аргаар өр төлбөр барагдуулдаггүй. Өөрөөр хэлбэл шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагатай хамтран ажиллаж, өр төлбөр барагдуулж байна.
- Банкны эд хөрөнгийг дуудлага худалдаагаар борлуулахдаа зах зээлийн үнээс доогуур үнэлсэн гэх яриа гарсан шүү дээ. Үүнд тайлбар өгөхгүй юу, хэрхэн тооцож дуудлага худалдааг зохион байгуулсан бэ?
- Үүнд тайлбар өгье. Хүмүүсийн хардах нь мэдээж зөв. Хөрөнгийг үнэгүйдүүлчих вий, таньж мэддэг хүндээ шилжүүлэх вий гэж харддаг асуудал бий. Эрх хүлээн авах ажиллагааны дүрэм бол Банкны тухай хууль, Банкийг албадан татан буулгах арга хэмжээг хэрэгжүүлэх журмын хүрээнд явуулах ёстой. Хууль, журамд зааснаар банканд бүртгэлтэй хөрөнгийг хөндлөнгийн этгээдээр үнэлүүлж зах зээлийн үнэ цэнийг тогтоолгодог.
Мөн дээр дурдсан эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх ажиллагааны хүрээнд хуулийн байгууллагаас дахин үнэлгээ тогтоосон зүйл бий. Тэгээд дуудлага худалдааг зохион байгуулахдаа дуудлага худалдааны доод үнэ буюу эхлэлтийн санал авах үед ашигладаг.
Бидний үйл ажиллагаанд хоёр давуу тал байгаа юм. Үүнд, нэгд, Капитал Банкны бүх хөрөнгийг прокурорын битүүмжээр битүүмжилчихсэн тул хэн нэгэнд дураараа хөрөнгө шилжүүлэх боломжгүй. Дуудлага худалдааг зохион байгуулж хөрөнгө шилжүүлэхэд нөгөө хуулийн байгууллага тус үнэлгээг шалгаж, дээрээс нь байгуулсан гэрээг хавсарган хүргүүлж, чөлөөлүүлдэг. Хоёрт, дуудлага худалдааны комисст хохирогчийн төлөөлөл буюу НДЕГ, ЭМДЕГ-ын ажилтнууд оролцож зохион байгуулдаг. Орж ирсэн орлого шууд НДЕГ, ЭМД-ын сан руу шилждэг тул хөрөнгө үнэгүйдүүлэх боломжгүй. Мөн хямд үнээр гэрээ хийж, шилжүүлэх боломжгүй гэсэн үг. Бусад төлбөр авагчид нээлттэй явагдаж буй эсэхэд оролцож хяналтаа тавьдаг юм.
- Нэг жилээр хугацаа нь сунгагдсан гэсэн. Энэ хугацаанд ямар ажил хийх вэ?
- Сунгагдсан нэг жилийн хугацаанд бидний хийх ажил маш тодорхой байгаа. Шүүхийн шийдвэр гарчихсан зээлүүдийг шийдвэр гүйцэтгэлийн байгууллагуудтай хамтраад төлүүлээд тэр дүнгээрээ хохирол барагдуулна. Банкны хөрөнгүүд дээр хоёр асуудал бий.
- Зөрчилгүй хөрөнгүүдийг дуудлага худалдаанд оруулаад бусдад худалдана.
- Зөрчилтэй хөрөнгүүд гэж бий, эдгээрийн зөрчлийг арилгуулна. Жишээ нь Капитал Банкны төв байр.
- Яагаад зөрчилтэй гэж вэ, арай дэлгэрэнгүй тайлбарлахгүй юу?
- Капитал Банкны төв байр банкныхаа нэр дээр байдаггүй. Гадаадын банкны зээлийн өр төлбөртөө банкны байрыг шилжүүлчихсэн үйл явдал байсныг Эрүүгийн цагдаагийн албанд шалгуулж байна. Өөрөөр хэлбэл, Капитал Банкны төв байрны өмчлөгч нь гаднын банк гэсэн үг. Уг нь байрны хувьд өндөр үнэлгээтэй болохоор зөрчилгүй болчихвол худалдан борлуулаад, өр төлбөр барагдуулж болохоор.
Нарны зам дагуу бас нэгэн объект бий. Дуусаагүй барилга нь асуудалгүй боловч тухайн газар нь өөр хүний нэр дээр байсныг шилжүүлж авах ажиллагаа хийсэн. Гэвч Улаанбаатар хотын зүүнээс баруун хүртэлх ТУУЛ-1 коллектер шугам явах зураг дээр орчихсон байгаа юм. 2019 оноос хотын төлөвлөлт, зохион байгуулалтын шийдвэрийг хүлээгээд энэ газрын асуудлын шийдвэр гарахгүй байгаа. Газрын шийдвэр гараад, газрын нэрийг шилжүүлээд авчихвал худалдан борлуулаад, төлбөр барагдуулах боломжтой болно.
Мөн Авлигатай Тэмцэх Газрын урд байрлах таван давхар байшин бий. Энэ байшин дээр иргэний журмаар маргаан явж дуусгавар болж, одоо захиргааны журмаар маргаан үргэлжилж байна. Шүүхийн процесстой битүүмжтэй учраас бид худалдан борлуулах боломжгүй байгаа. Энэ асуудлаар бид мөн эрүүгийн цагдаагийн албанд хандсан.
Өндөр дүнтэй цөөн хэдэн зөрчилтэй хөрөнгүүд байгаа болохоор биднээс шалтгаалахгүйгээр хохирол барагдуулах ажиллагаа удаашраад байгаа асуудал байна. Хуулийн байгууллагад ч шалгуулж байгаа хөрөнгүүд байна. Тухайлбал 13 дугаар хороололд баригдсан үйлчилгээ, орон сууцны зориулалттай маш том дүнтэй хөрөнгө байна.
"АТГ-ААС АЗИЙН БАМБАР, ЭЛИТ ЦАМХАГ КОМПАНИТАЙ ХОЛБООТОЙ БАРИМТУУДЫГ ГАРГУУЛЖ АВСАН. БИД ХОЛБОГДОХ БАРИМТУУДЫГ ӨГЧ ХАМТРАН АЖИЛЛАНА"
- УИХ-ын гишүүн асан Ж.Батзанданг туслах Г.Аюулгүйгээрээ дамжуулан Хөгжлийн банкны зээлдэгч Капитал банкнаас авсан зээлээ эргэн төлөөгүй гэх хэрэгтэй холбоотой асуудал шалгагдаж байгаа асуудал гарсан. Энэ үнэн үү?
- Хуулийн байгууллагууд шалгаж байгаа. Хөгжлийн Банкны эх үүсвэрээр олгосон зээл буюу Азийн бамбар, Элит цамхаг гэх хоёр компанитай холбоотой зээл бий. Тус хоёр компанийн хувьд одоо болтол зээлээ төлөөгүй. Эрх хүлээн авагчийн хуувьд эрэн сурвалжлуулж байгаад, одоо Элит цамхаг компанитай холбоотой хохирол барагдуулах шүүхийн процесс явж байна. Азийн бамбар компанийн хувьд эрүүгийн журмаар шалгуулах асуудал бий гэж харж байна.
Капитал Банк дахь бүртгэлээр тус хоёр компанийн хувьцаа эзэмшигч нь Г.Аюулгүй гэх хүний нэр байгаа. Бидэнд байгаа бүртгэл дээр бол Ж.Батзандан тус хоёр компанийн хувьцаа эзэмшигч гэж нэр нь байхгүй. Цаад учир шалтгаан, холбоог хуулийн байгууллага шалгаж тогтоох учраас хариуг нь хүлээж байгаад зээлийг нь барагдуулна. Бидний зүгээс шалгагдаж буй асуудалд нь холбогдох баримт материалыг гаргаж өгч, ажиллаж байгаа. АТГ-аас энэ хоёр зээлтэй холбоотой баримтуудыг биднээс гаргуулан авсан ба холбогдох баримтуудыг гаргаж өгөөд хамтран ажиллана. Тэгэхээр шалгагдаж байгаа нь бол үнэн.
- Нэмж тодруулахад, эрх хүлээн авагч өндөр цалин авдаг гэх хардлага байдаг. Энэ үнэн үү?
- Банкны эрх хүлээн авагчийг өндөр цалинтай удаан ажиллаад байна гэдэг хов живийн жижиг, утгагүй хардсан асуудал ганц нэг тодорхой хүнээс яригддаг. Аливаа хуулийн эрүү, иргэн, захиргааны процесс мөн төрийн байгууллагын ажиллагаа нэг талаас буюу Эрх хүлээн авагчаас шалтгаалдаггүй. Хуульд заасан боломжоо бусад оролцогчид ашиглаж удаашруулж байна. Банкны эрх хүлээн авагчийн зүгээс итгэлтэй хэлэхэд татан буулгах ажиллагааг бүх боломжит түвшинд шуурхай ажиллаж явуулж байгаа.
Банкны тухай хуулийн 68.5-д Банкны эрх хүлээн авагчийн цалин хөлсийг Монголбанк тогтоож, банкны эрх хүлээн авахтай холбоотой зардлыг тухайн банкнаас гаргуулна гэж заасан байдаг тул өөрөө өөртөө цалингийн хэмжээгээ тогтоодоггүй. Хүмүүсийн хэлээд байгаа шиг би сард арван сая төгрөгийн цалин авдаггүй. Бид хуулийн хугацаанд хөрөнгө орлогын мэдүүлэг гаргаж, тайлагнаад явдаг. Ярилцлага авсан Танд Баярлалаа.
- Ярилцсанд баярлалаа.
Эх сурвалж: Ikon.mn
