Их Британийн Ерөнхий сайд Лиз Трасс огцорч, ирэх долоо хоногт Консерватив нам түүний залгамжлагчийг сонгохоор болж байна. Тэрбээр энэ албан тушаалдаа ердөө 44 хоног ажиллаж улсынхаа түүхэн дэх хамгийн таагүй үнэлэмжттэй Ерөнхий сайдаар нэрлэгдэв. Ингэснээр нэр дэвшүүлсэн намын нөхдөө хүртэл өөрийнхөө эсрэг чиглүүлчихлээ. Трассын богино хугацааны хаанчлал нь Британийн мөнгөн тэмдэгтийн уналт, эдийн засагт нэгэнт ноцтой асуудал үүсгэсэн тул түүний залгамжлагч нь энэ замбараагүй байдлыг арилгах хэрэгтэй болно.
10-р сарын 18-ны өдрийн санал асуулгаар Британийн насанд хүрсэн таван хүн тутмын дөрөв нь (санал асуулгад хамрагдагсдын 80 хувь) Трассын талаар сөрөг, ердөө 10 хувь нь эерэг хандлагатай байгаа нь тодорхой болсон.
Доголон эдийн засаг
Трассын албан тушаалдаа бүтэлгүйтсэн гол шалтгаан нь сонгуулийн кампанит ажлынхаа үеэр амласан эдийн засгийн асуудал байж магадгүй юм. Трасс татварын нэмэгдэл, эрчим хүчний үнийг царцаахаас зайлсхийж чадна гэдгээ Британичуудад итгүүлэх гэсээр зуны бараг хагасыг өнгөрөөв. Мөн НӨАТ-ыг эхлээд 5, дараа нь 15 хүртэл хувиар бууруулна гэж амласан.
2021 оны намар Трассын өмнөх Ерөнхий сайд Борис Жонсон нийгмийн даатгалын татварыг 1.25 хувиар нэмэгдүүлэхээ мэдэгдсэн (2022 оны дөрөвдүгээр сарын 1-нээс). Жонсон эндээс олсон орлогыг үндэсний эрүүл мэндийн тогтолцоог дэмжих, COVID-19-оор өвчилсөн хүмүүсийн нийгмийн хамгааллын тогтолцоог шинэчлэхэд зарцуулахаа амалсан юм. Үүнээс болж Британичууд дэлхийн хоёрдугаар дайнаас хойшхи хамгийн хүнд татварын дарамтад орсон гэлцдэг. Харин Трасс есдүгээр сарын сүүлчээр татварын энэ нэмэгдлийг цуцалсан боловч энэ нь түүнийг аварч чадсангүй.
Оросын эрчим хүчний компаниудад хязгаарлалт тавьсны дараа цахилгаан эрчим хүчний үнэ огцом өссөн. Урьдчилсан тооцоогоор он дуусахаас өмнө Их Британид цахилгаан эрчим хүч 80 хувиар өснө. Британичууд цахилгааны төлбөрт 1.3 тэрбум фунт стерлингийн өртэй бөгөөд үүнээс ч их болж магадгүй юм.
Иймд эдийн засгийн хямралаас сэргийлэх, эрчим хүчний үнийг бууруулах асуудал сүүлийн саруудад маш хурцаар тавигдаж байна.
Ерөнхий сайд болсныхоо дараа Трасс хамтран зүтгэгч Квази Квартенгийг Сангийн яамны канцлераар томилсон. Удалгүй тэрээр "Их Британийн эдийн засгийг сэргээх" томоохон хэмжээний шинэчлэлийг зарлав. Тодруулбал, орлогын албан татварын суурь хэмжээг 20-оос 19 хувь хүртэл бууруулах, ААН-ийн татварыг бууруулах, хүн амын цахилгааны төлбөрийг хоёр жилийн хугацаанд царцаах, жилд 150 мянган фунтээс дээш орлоготой иргэдийн орлогын албан татварын нэмэгдүүлсэн 45 хувийг тэглэх санал гаргасан.
Гэвч эдгээр арга хэмжээний дүнд улс орны эдийн засаг сэргэх бус, харин эсрэгээрээ халуурч эхлэв. Шинэ арга хэмжээг хэрэгжүүлсний дараа дэлхийн хэд хэдэн хөрөнгө оруулагчид Их Британийн зах зээлээс болгоомжилж зугтсан. ОУВС Британийн эрх баригчдын арга хэмжээ нь инфляцитай хийх тэмцлийг улам хүндрүүлж, хүссэн үр дүнг авчрахгүй бөгөөд татварын огцом бууралт нь тэгш бус байдлыг нэмэгдүүлэхэд хүргэж болзошгүй гэж анхааруулжээ.
Квартенгийн багцыг нэвтрүүлсэн даруйд фунт стерлингийн ханш унаж, ам.доллартай харьцах ханш бараг 5 хувиар суларч, түүхэн шинэ доод түвшинд хүрэв. Үүний зэрэгцээ, тэр үед фунт 2022 оны эхнээс "Америкийн" эсрэг 20 хувиар сулраад байсан юм.
Цуцлагдсан амлалтууд
Тус улсын Санхүүгийн судалгааны хүрээлэнгийн мэдээлснээр дээрх арга хэмжээ нь энгийн иргэдэд бус, харин Британийн хамгийн баян өрхийн 10 хувь нь ашиг тус хүртэх болногэжээ
2024 оны эцэс гэхэд Британийн 5 сая гаруй гэр бүлийн ипотекийн зээлийн жилийн төлбөр дунджаар 5.1 мянган фунтээр нэмэгдэх магадлалтай. "Resolution Foundation" судалгааны төвийн үзэж байгаагаар энэ нь нэг талаар дэлхий нийтийн асуудалтай холбоотой. Гэсэн хэдий ч энэ мөнгөний бараг дөрөвний нэг нь буюу 1.2 мянган фунт стерлинг нь Трассын засгийн газрын алсын хараагүй бодлогын үр дүн гэдгийг шинжээчид онцолж байна.
Энэ бүхний эцэст Трасс хамтран зүтгэгч Квартенгийн төлөвлөгөөг орхиж, 10-р сарын 14-нд бүр огцруулсан юм. Түүний оронд Ерөнхий сайд консерватив Жереми Хантыг томилсон бөгөөд түүнийг хамгийн туршлагатай улстөрчдийн нэг гэж нэрлэдэг.
Жереми Хант засгийн газрын эдийн засгийн бодлогыг сэргээхийн тулд зардлаа эрс бууруулж, Трассын санал болгосон ихэнх арга хэмжээнээсээ татгалзахаа амлав. Үүний зэрэгцээ татварын зарим хэсгийг, жишээлбэл, аж ахуйн нэгжийн татварыг 19-өөс 25 хувь хүртэл нэмэгдүүлэх шаардлагатай гэж мэдэгдсэн юм. Харамсалтай нь Хантын энэ үг Ерөнхий сайдын хувь заяаг нь түргэтгэв бололтой.
Эх сурвалж: Лента. ру-гаас хураангуйлав
