Сонгуулийн Ерөнхий хорооноос “УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийг зохион байгуулах цаг хугацааны хуваарь”-ийг өнгөрсөн нэгдүгээр сард баталсан. Хуваарийн дагуу сонгууль товлон зарлах өдөр, сонгуулийн тойрог, мандатын тоо, сонгуулийн хэсэг, хороо байгуулах, иргэний шилжилт хөдөлгөөнийг зогсоох, сонгогчдын нэрийн жагсаалтыг цахим хуудаст байршуулах зэрэг ажлууд хийгдээд байна. Өнөөдрийн байдлаар 2024 оны УИХ-ын сонгуульд 26 нам, хоёр эвсэл оролцох хүсэлтээ илэрхийлсэн. Тэгвэл нам, эвслүүд маргаашаас буюу тавдугаар сарын 14-ний өдрөөс нэр дэвшүүлэх ажиллагааг эхлүүлж, 20-ны өдрөөр дуусгавар болгох юм. Зарим намд 10 мандаттай тойрогт нэр дэвших хүсэлтээ 20 гаруй горилогч илэрхийлсэн байгаа бол жижиг намууд мандат бүр эзэнтэй болж амжихгүй нь ойлгомжтой. Ирэх долоо хоногт багтаад нам эвслүүдийн нэр дэвшигчид тодорхой болох нь. Энэ жилийн сонгуулийг томсгосон тойрог, холимог тогтолцоогоор явуулахаар Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулсан бөгөөд нэр дэвшигчид ижил гараанаас сурталчилгаагаа эхлэх боломжгүй нь ойлгомжтой.
МАН, АН-ын зарим нэр дэвшигчийн хувьд УИХ, Засгийн газрын гишүүн бүүр агентлагийн дарга, Засаг дарга зэрэг улс төрийн албан тушаал хашиж байгаагийн хувьд “тайлан” нэрээр аль эрт сурталчилгааны ажлаа эхлүүлсэн. Бүүр Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, сайдын зөвлөх нэртэй горилогчид ч тойрог усалж, индэрт үг хэлж, сэтгүүл тарааж явна.
Шинээр нэр дэвшигчдийн хувьд хуулийн дагуу сурталчилгааны ажлаа зургадугаар сарын 10-наас эхлүүлж, санал авах өдрөөс 24 цагийн өмнө буюу зургадугаар сарын 26-нд дуусгах ёстой. Өөрөөр хэлбэл, 16 хоногийн хугацаанд сонгогчдод хүрч ажиллах, тэдэнд мөрийн хөтөлбөр болон өөрийгөө танилцуулна. Хуулийн дагуу намын гишүүдийн уулзалт зөвлөгөөн хийх эрх нь нээлттэй ч зарим намуудын хувьд 801 гарын үсгээс ч хэтрээгүй гэхэд хилсдэхгүй. Тиймээс “ах” намуудын зиндаанд хүрч, сонгуулийн сурталчилгаа явуулах, намын мөрийн хөтөлбөрөө олон нийтэд ухуулан таниулах боломж тэдэнд үгүй. “Ах” намуудын зүгээс Засгийн эрх баригч нэрээр харамгүй амлалт өгч байгааг бид бүгд харж буй. Иргэдэд “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн хувьцааны ногдол ашиг тараасан, ипотект хамрагдах боломж нэмэгдсэн, малчид 50 саяын зээл авах болсон, цэргийн цалин, ахмадын тэтгэвэр нэмэгдэж байна гээд энд тэндгүй бэлэн мөнгөний амлалтууд.
Гэхдээ бүх юм “хуулийн дагуу” өрнөж буй.
Харамсалтай нь, сонгуулийн талаарх сонгогчдын боловсролд чиглэсэн мэдээ, мэдээлэл хомс байна. Залуус сонгуулийн тухай тодорхой ойлголт мэдээлэлгүй байгаа нь тэднийг сонгуульд санал өгөхөд хойргошиход ч хүргэдгийг илэрхийлсээр. Сонгуулийн Ерөнхий хорооны хувьд сонгогчдод биш сонгуульд оролцогч нэр дэвшигчдэд чиглэсэн албан мэдээлэл голдуу цацаж буй. УИХ-ын 2024 оны сонгуулийн санал өгөхөд 45 хоног үлджээ.
Яг үнэндээ “Сонгуульд санал өгөх нь Монгол Улсын иргэн таны төр барих эрхээ эдлэх өдөр” гэх өгүүлбэрээр халхавчлан сонголтгүй сонголтыг тулгасаар сонгуультай золгох нь.
