Аль ч улсын эдийн засгийн хөгжлийн тулгуур амин сүнс нь үндэсний үйлдвэрлэл. Тэр дундаа тухайн орны үндэсний хэв шинжийг агуулсан үйлдвэрлэлээ дэмжин бойжуулж, эдийн засгийн үр өгөөжөө нэмэгдүүлэхэд, гол хүч хөрөнгө мөнгөө зарцуулдаг. Тэгвэл Монгол Улс ч ялгаагүй ЖДҮ-ээ 2009 оноос хойш 15 жил тасралтгүй дэмжиж тэднийг бойжуулан дараагийн түвшинд, аваачихын тулд хүч хаяж анхаарал хандуулж байгаа нь сүүлийн жилүүдэд эрчимжээд байгаа ажлуудаас бэлхэнээ харагдана.
Энэ жилийн буюу 2024 оны Жижиг дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангийн хөнгөлөлттэй зээл олгох төсөл сонгон шалгаруулах хорооны эцсийн шатны хурал өнгөрөгч долоо хоногт амжилттай болж өнгөрлөө. Төслийн сонгон шалгаруулалтад 826 төслийн 121 тэрбум төгрөгний санхүүжилт хүссэн төслүүд ирснээс Улаанбаатар хотоос 41.1 тэрбум төгрөгний 213 төсөл сонгон шалгаруулалтад оролцсон байна. Эндээс Улаанбаатар хотод ирсэн төслүүдийн сонгон шалгаруулалтын эцсийн шатны шалгаруулалтад ноос ноолууран бүтээгдэхүүн, арьс ширэн бэлэн бүтээгдэхүүн, гоо сайхны бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл, гурил, гурилан бүтээгдэхүүн, мах, дайвар бүтээгдэхүүн боловсруулах, хог хаягдал дахин боловсруулах үйлдвэрлэл, хувцас загвар, хүлэмж зэрэг нийт 46 төсөл шалгарсан. Сонгон шалгаруулалт нийт дөрвөн үе шаттайгаар явагдаж, сүүлийн буюу төслийн сонгон шалгаруулалтад 46 төслийн 9,5 тэрбум төгрөгний санжүүжилт хүссэн төслүүдийг төсөл сонгон шалгаруулах хорооны хурлаар хэлэлцүүлж, 37 төслүүдэд 7.4 тэрбум төгрөгний зээл олгохоор боллоо.
Энэ жилийн хувьд хот хөдөөгийн сэргэлтийн жил болгон зарласан ажлын хүрээнд ЖДҮ-ийн сангийн, нийт санхүүжилтийн 70 хувийг орон нутагт, 30 хувийг Улаанбаатар хотод хэрэгжүүлэх төлөвлөгөөтэй байгаа аж. Сонгон шалгаруулах хорооны саналын эрхтэй долоон гишүүн байдгаас, гурван гишүүн нь төрийн байгууллага, дөрвөн гишүүн нь төрийн бус байгууллага төлөөлдөг аж. МҮХАҮТ, Баялаг бүтээгчдийг дэмжих холбоо, АТГ-ын Олон нийтийн зөвлөл зэрэг хөндлөнгийн байгууллагуудын оролцоотой болдог учир энэхүү сонгон шалгаруулалт шударга үнэн явагддаг байна. Түүнээс гадна тус хурал нь сүүлийн дөрвөн жилд ил тод нээлттэй болж байгаа учир ямар нэгэн хардлага дагуулахгүй байгаа гэдгийг тус газрын мэргэжилтэн онцолж байв.
Энэхүү хөнгөлөлттэй зээлд шалгарах компаниудын хувьд татвар нийгмийн даатгалын өргүй байх, барьцаа хөрөнгөтэй байх зэрэг олон шаардлага тавигддаг бөгөөд, зээлд хамрагдсан аж ахуйн нэгж жилийн гурван хувийн хүүтэй зээл авах боломж бүрдэнэ. Мөн эхний жилд үндсэн төлбөр төлөхгүй зөвхөн хүүгээ төлөх зэрэг таатай нөхцлүүдээр хангах юм байна.
ЖДҮХС-гийн газрын зээлийн төслийн хэлтсийн дарга Н.Энхтөр:“ТЭРБУМ МОД ТӨСЛИЙН ХҮРЭЭНД ЖИМС ЖИМСГЭНИЙ АЖ АХУЙГ ДЭМЖИНЭ”
-ЖДҮХС-гийн хөнгөлөлттэй зээл зөвхөн танил талтай хүмүүст л олддог гэсэн хардлага олон нийтийн дунд байсаар байгаа. Энэ тал дээр та юу хэлэх вэ?
- Сүүлийн дөрвөн жилд сонгон шалгаруулалтын үйл ажиллагаа нээлттэй ил тод болсон. Төслөө хэн хэрхэн яаж хамгаалж байгаа. Юу хэрэгжүүлж байгаа зэрэг бүх үйл ажиллагаа нээлттэй ил тод явагддаг. АТГ-аас шударга байдлын үнэлгээгээр үнэлээд сонгон шалгаруулалтын үйл явц нээлттэй ил тод болж чадаж байгаа.
-Нийт актив хөрөнгө өнөөдөр ямар чадамжтай байгаа вэ?
-ЖДҮ сан нийт 240 орчим тэрбум төгрөгний активтай байгаа. Эндээс 22 тэрбум төгрөгний санхүүжилт сангийн дансанд байгаа. Бусад нь авлага хэлбэрээр байна. Хамгийн том авлага гэвэл “Капитал” банктай холбоотой авлага байна. Тус банкнаас 42 тэрбум төгрөгний санхүүжилтийг авч чадаагүй. Манай хууль тусгай хэлтсийн албаныхан үүн дээр ажиллаж байгаа. Нэгэнт дампуурсан учраас бид үл хөдлөх хөрөнгийг борлуулах замаар эргэн төлөлтөө төлүүлнэ. Үүнтэй холбоотой журмандаа нэмэлт өөрчлөлт оруулаад явж байгаа.
-Энэ жилийн хөрөнгө оруулалтын 70 хувь нь орон нутаг руу чиглэж байгаа юм байна. Ямар ямар төслүүдийг түлхүү дэмжиж байгаа вэ?
-Сонгон шалгаруулалтын хувьд орон нутаг руу чиглэсэн гурван төрлийн зээлийн ерөнхий нөхцлийг батласан байгаа. Эргэн төлөлтөөс санжүүжих нөхцөлтэйгөөр явж байгаа.
-Загвар хоршоодыг дэмжих чиглэл баримталж байна. Энэ нь уламжлалт мал аж ахуйд тулгуурласан бүтээгдэхүүнийг илүү сайжруулах тордох нэгдэх үйл ажиллагааг дэмжиж байна.
-Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилгаар тэрбум мод төслийн хүрээнд жимс жимсгэний аж ахуйн үйл ажиллагааг бид дэмжиж байгаа.
-Зөгийн аж ахуй болон, кластераар хөгжиж байгаа аж ахуйн нэгжүүд тухайн орон нутагт бизнес үйлдвэрлэл эрхлэх боломжийг бүрдүүлэх чиглэлээр санхүүжилтийн дийлэнхийг орон нутаг руу чиглүүлж байгаа гэсэн үг.
“Хийлэн хийц” компанийн үйл ажиллагааны менежер Б.Одгэрэл: “ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙНХЭЭ ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖИЙГ САЙЖРУУЛЖ, АЖЛЫН БАЙР НЭМЭГДҮҮЛЭХ ЗОРИЛГОТОЙ БАЙНА”
-Танай компанийн энэхүү хөнгөлөлттэй зээлд хамрагдах болсон шалтгаан юу вэ?
-Бид үйл ажиллагаагаа өргөжүүлж, оёдлын үйлдвэрийнхээ хүчин чадлыг сайжруулах ажлын байр нэмэгдүүлэх чиглэлээр энэхүү зээлийг хүсч байгаа. Монгол Улсын хувцасны зах зээлээс бид ямар асуудлыг олж харсан бэ гэхээр. Дотоодын үйлдвэрлэл Монгол Улсын хэмжээнд нийт зах зээлийн таван хувийг эзэлж байна. Тэгэхээр бусад нь дан импортын бүтээгдэхүүнүүд байна л даа. Импортын бүтээгдэхүүнүүд монгол хүний биеийн онцлогт таарахгүй байх. Агуулахад он удаан жил хадгалсанаас болж хүний биед харшил өгөх зэрэг асуудлууд үүсдэг. Тиймээс бид монголдоо импортыг орлох үндэсний үйлдвэрлэлийг яагаад хийж болохгүй гэж, гэсэн зорилготойгоор 2017 оны арванхоёрдугаар сараас үйл ажиллагаа эхлүүлсэн. Бид гурван жилийн хугацаанд монгол хүний биеийн онцлогийг судлаад монголын хүний биеийн онцлог размерт таарсан шинэ размеруудыг бий болгосон. Мөн бүтээгдэхүүнээ илүү инновацилаг шинэлэг байлгахыг хичээдэг.
“BC импорт” санхүү эрхэлсэн ажилтан Б.Даваадулам:СТАНДАРТЫН ШААРДЛАГА ХАНГАСАН АГУУЛАХ БАРИНА
-Манай компани хүнсний ногооны агуулахын чиглэлээр оролцлоо. Бид 300 сая төгрөгний хөрөнгө оруулалт хүсч байгаа. Зээлийн шалгаруулалт дөрвөн үе шаттай явагддаг юм байна. Зээлд хамрагдсанаар агуулахын барилга барих юм. Бид хөрөнгө оруулалтын 30 хувиа өөрсдийн санхүүжилтээс гаргах юм. Бусад тоног төхөөрөмжөө ч өөрсдөө шийдэж байгаа. Монгол Улсын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж байгаа ихэнх агуулахууд энгийн нүхэн зоорин байдаг. Харин манай агуулахын хувьд бүрэн автоматжсан хөргүүртэй, стандартын шаардлага хангасан агуулах байх учраас онцлог давуу талтай. Стандартын шаардлага хангасан агуулах улсын хэмжээнд нийт агуулахын гуравны нэг хувийг эзэлдэг. Тэгэхээр эрэлт хэрэгцээ өндөр байгаа гэж хэлж болно. Зээлийн сонгон шалгаруулалтын үйл явц амаргүй байлаа. Нэлээн ярвигтай байсан ч бид шаардлагын дагуу бүх материалуудаа бүрдүүлээд амжилттай оролцлоо.
Б.НАНДИН
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
